نگاهی بر تعلیم و تربیت اخلاقی در نظام آموزشی

تعلیم و تربیت اخلاقی و ارزشی به آنچه که مدارس و دیگر نهادهای آموزشی برای کمک به افراد جهت تفکر پیرامون مسائل مربوط به درست و نادرست امور و در پی آن تمایل به سمت خوببودن اجتماعی و نیز کمک به آنها جهت رفتار به روش و منش اخلاقی و ارزشی انجام میدهند، اطلاق میشود. آنچه که در مدرسه به طور آگاهانه انجام میگیرد (جهت تربیت اخلاقی و ارزشی) به یادگیریهای برنامهریزیشده و هدفمند و عاملانه در برنامههای درسی اشاره دارد. این فعالیت آگاهانه به برنامه درسی - که خود موضوع درسی، محتوا و مهارتهای خاص و نگرشهای از قبل تعیین شده را شامل میشود - مربوط است. اما آنچه که مدرسه به طور ناخودآگاه انجام میدهد، چیزهایی است که در یک روش پیشبینینشده رخ میدهند. در این روش پیشبینینشده، یادگیریهایی که در مدرسه صورت میگیرد، برنامهریزی نشدهاند و به گونهای میتوان آن را به عنوان برنامه درسی پنهان مطرح نمود. به هر حال، تلاش دانشآموزان برای فهم و درک اینکه چه چیزی درست و چه چیزی نادرست است، به شدت تحت تاثیر جنبههای برنامهریزینشده و جنبههای آشکار و پنهان کار مدارس قرار میگیرد.توجه به اینکه جوامع چه ارزشهایی را به جوانان عرضه میکنند و چگونه و با چه رویکردها و روشهایی، اخلاقیات و ارزشها را به آنها میآموزند و به تربیت اخلاقی و ارزشی آنها اقدام میکنند، موضوعی است که از قدیمالایام (از زمان سقراط، افلاطون و ارسطو) تا قرن بیستم مورد توجه فلاسفه و دانشمندان بوده است.