مفهوم کاربری اراضی و انواع آن در فضاهای شهری

یکی از مشکلاتی که در دهه های گذشته نظام مدیریت و برنامه ریزی شهری را در کشور و بخصوص در کلان شهرها تحت الشعاع خود قرار داده است حوزه کاربری اراضی شهری است. کاربری زمین (Land use) یا کاربری اراضی و یا نحوه استفاده از اراضی؛ بررسی نوع استفاده از زمین به نسبت انواع فعالیت های مختلف اعم از بهداشتی، درمانی، مسکونی، اداری، تجاری و. . می باشد. برنامه ریزی کاربری اراضی شهری به عنوان هسته اصلی برنامه ریزی شهری و مهمترین رکن آن، نقشی مهمی در ساماندهی فضایی- مکانی فعالیت ها و عملکردهای شهری بر اساس خواست ها و نیازهای جامعه شهری ایفا می کند. اراضی شهری به طور کلی به دو گروه عمده زمین های بایر و دایر و همچنین طبقه بندی کاربری های شهری به سه دسته کاربری مسکونی (۵۰ -۴۰% کل شهر)، کاربری خدماتی (۳۰ -۲۵ % کل شهر) و کاربری ارتباطی (۳۰ – ۲۵% کل شهر) تقسیم می شوند. روش های ارزیابی کاربری اراضی شهری به دو صورت ارزیابی کمی و کیفی است. کاربری اراضی شهری به حدی مهم است که آینده نسل ها و انسان ها را تحت الشعاع قرار می دهد. از این رو کاربری اراضی مولفه های سازنده طرح شهری را به کار می گیرد و الگوی آینده کاربری اراضی را با هدف ایجاد برنامه هایی در جهت ارتقاء میزان رفاه اجتماعی با توجه به محدودیت ها به تصویر می کشد. عوامل مهم و موثر در تعیین اهداف و برنامه ریزی کاربری اراضی شهری در راستای رفاه عمومی موجب ایجاد انواع فضای شهری متناسب با گروه های انسانی مختلف می شود که متعاقب آن تندرستی، ایمنی، آسایش، امنیت و. . . را پدید می آورد.پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای و به شیوه ی توصیفی-تحلیلی به بررسی مفهوم کاربری اراضی و انواع آن در فضای شهر پرداخته است که مهمترین مضامین آن شامل؛ کاربری اراضی از مهمترین ارکان برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی و مدیریت کاربری اراضی، تعریف کاربری اراضی، تحلیل کاربری اراضی شهری، طبقه بندی کاربری ها و اراضی شهری، ابعاد گوناگون کیفیت فضاهای شهری، معادله بنیادی کاربری اراضی ناحیه ای، ارتقاء متغیر حیاتی فضاهای سبز، فضای سبز از دیدگاه شهرسازی، نقش فضای سبز در کیفیت زندگی شهری، اهمیت فضاهای شهری با تاکید بر پیاده مداری، مولفه های عمومی فضاهای شهری در جهت کیفیت محیط شهری مطلوب و مدل LUCIS می باشد.