بررسی انتقادی عقلانیت معرفت دینی، معیار و پیامدهای مترتب بر آن از منظر سیدان بر اساس مبانی حکمت متعالیه(جوادی آملی)

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 16

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HASPH-9-1_011

تاریخ نمایه سازی: 8 اردیبهشت 1403

چکیده مقاله:

جوادی آملی تعقل در دین را به معنای استفاده منضبط از روش عقلی-فلسفی در آن دانسته و دارای حجیت ذاتی می داند.سیدان نیز بر عقلانیت معرفت دینی تاکید می کند اما استفاده از روش عقلی–فلسفی در آن را جایز نمی داند.به نظر میرسد عقلانیت معرفت دینی و معیار آن از منظر سیدان از همسویی و هم پوشانی لازم در صدر و ذیل مباحث وی برخوردار نیست.اتخاذ عقل فطری یا صریح به عنوان معیار،دارای ابهام و اجمال در چیستی آن است.از حیث هستی شناختی و معرفت شناختی نیز چنین عقلی ارتباط حقیقی با معرفت دینی نخواهد داشت.چرا که تعقل در دین معنایی غیر از بهره گیری از استدلال منطقی معتبر و برهان یقینی ندارد.گذشته از آنکه درک همه شمول ملاک بودن خود عقل فطری نیز بدون استفاده از روش عقلی-فلسفی ممکن نبوده و حتی برای مخالفت منطقی با استدلال نیز چاره ای جز استفاده از استدلال منطقی وجود ندارد.در نتیجه ادعای تعقل در دین با چشم پوشی از چنین روشی،خود شکن است.چنین رویکردی سبب خلل در فهم کتاب و سنت و تفهیم آن به دیگران خواهد شد.در این نوشتار چیستی عقلانیت -ارتباط وجودی و شناختاری آن با معرفت دینی و معیار عقلانیت آن را به صورت تطبیقی از منظر هر یک از دو طرف تبیین کرده و اشکالات مترتب بر مبانی نگره تفکیک در هر قسمت را بیان خواهیم کرد.

کلیدواژه ها:

چیستی عقلانیت ، محدوده معرفت دینی ، ارتباط وجودی و شناختاری عقل با دین ، معیار عقلانیت

نویسندگان

محمد امین خضرلو

دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی، دپارتمان فلسفه، دانشگاه مفید، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • سیاهه مناب ...
  • الف- منابع فارسی ...
  • ابراهیمی دینانی، غلامحسین. ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام. جلد ...
  • اسلامی، سید حسن. رویای خلوص: بازخوانی مکتب تفکیک. قم: صحیفه ...
  • اصفهانی، میرزا مهدی. ابواب الهدی، تحقیق حسن جمشیدی، قم: موسسه ...
  • اصفهانی، میرزا مهدی. تعلیقات. جلد ۳ نسخه خطی، به قلم ...
  • اصفهانی، میرزا مهدی. مصباح الهدی به ضمیمه اعجاز القرآن. قم: ...
  • برنجکار، رضا. ماهیت عقل و تعارض عقل و وحی چاپ ...
  • جمشیدیها، غلامرضا، رضا مختاری، و رحمت الله محمودی. «بررسی جایگاه ...
  • جوادی آملی، عبدالله. انتظار بشر از دین. قم: انتشارات اسراء، ...
  • جوادی آملی، عبدالله. شریعت در آینه معرفت. قم: نشر فرهنگی ...
  • جوادی آملی، عبدالله. منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. تحقیق ...
  • رقوی، جواد، و صادق لاریجانی. «بازسازی دیدگاه معرفت شناختی میرزای ...
  • سیدان، سید جعفر. «مکتب تفکیک چه می گوید»، فصلنامه علمی ...
  • سیدان، سید جعفر. کرسی های نقد و نظریه پردازی، «نسبت ...
  • سیدان، سید جعفر. مناظره قلمرو عقل در دین، مجله نور ...
  • سیدان، سیدجعفر. «تذکراتی از اندیشمند معاصر، آیت الله سیدان»، پایگاه ...
  • سیدان، سیدجعفر. «تعقل در وحی، روش امن کسب معارف»، پایگاه ...
  • سیدان، سیدجعفر. «حرکت عقلانی انسان را به وحی و اثبات ...
  • شاکرین، حمیدرضا. «بررسی تطبیقی کارکرد عقل در کلام فلسفی و ...
  • شاکرین، حمیدرضا. «هستی شناسی و معرفت شناسی عقل در نگره ...
  • فنائی اشکوری، محمد. «جایگاه عقل و وحی در هندسه معرفت ...
  • قدردان قراملکی، محمدحسن. «مکتب تفکیک و انکار عقل ذاتی انسان»، ...
  • مروارید، میرزا حسنعلی. تنبیهات حول المبدا و المعاد. مشهد: آستان ...
  • مطهری، مرتضی. حق عقل در اجتهاد. قم: انتشارات صدرا،۱۴۰۱ ...
  • میلانی، حسن، سید جعفر سیدان، محمد بیابانی، و رضا برنجکار. ...
  • هاشمی، سید محمد اسماعیلی. «نقد و بررسی نظریه معرفت در ...
  • تحلیل انتقادی دیدگاه مکتب تفکیک در مورد رهیافت عقل گرایانه فلسفی به دین [مقاله ژورنالی]
  • نمایش کامل مراجع