تحلیل قانونی جرم به عادت و آثار آن در نظام کیفری ایران

جرم به عادت از مباحث مطرح در حقوق جزا بوده و به جرمی گفته می شود که شرط تحقق آنها، تکرار عمل است و با صرف انجام یک فعل، جرم واقع نمی شود. بدین معنی که ارتکاب عمل معین برای یک مرتبه جرم بوده و قابل مجازات است، ولی اگر این عمل به دفعات به وقوع پیوندد و قصد مرتکب از ارتکاب جرم، کسب سود و منفعت و به عبارتی امرار معاش باشد، جرم به عادت تلقی خواهد شد. در جرایم به عادت، تکرار آخرین فعل تشکیل دهنده جرم، مبدا مرور زمان به حساب می آید، در این قبیل جرایم مهم نیست که بین دو فعل معین، زمانی بیش از مدت مرور زمان سپری شده باشد. زیرا، هر یک از این دو فعل به تنهائی مجرمانه تلقی نمی شوند تا مشمول مرور زمان قرار گیرد. از این رو، آغاز مرور زمان از لحظه ای است که جرم به عادت به وقوع پیوسته است.هر جرم معمولا در دادگاهی مورد رسیدگی قرار می گیرد که در حوزه آن اتفاق افتاده است؛ در جرم به عادت چون هر قسمت از جرم ممکن است در حوزه های مختلفی واقع شود لذا دادگاهی که آخرین عمل مادی جهت تحقق بزه در حوزه آن دادگاه صورت گرفته باشد، صالح به رسیدگی به این جرم است. در جرایم به عادت اگر آخرین فعل تشکیل دهنده جرم به عادت در زمان حکومت قانون جدید به وقوع پیوندد، حتی اگر قانون مذکور به لحاظ مجازات شدیدتر باشد، فعل مجرمانه برابر قانون جدید مجازات خواهد شد.