ورود
مقالات فارسیISIکنفرانسهاژورنالها

مروری بر روش های مختلف مبارزه با پشه های مهاجم آئدس اجیپتی و آئدس آلبوپیکتوس

محل انتشار: مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره: 34، شماره: 232
سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 36

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:
https://civilica.com/doc/1972900

شناسه ملی سند علمی:

JR_JMUMS-34-232_026

تاریخ نمایه سازی: 18 اردیبهشت 1403

چکیده مقاله:

سابقه و هدف: پشه های آئدس به ویژه گونه های آئدس اجیپتی و آئدس آلبوپیکتوس، به دلیل ویژگی های خاص بیولوژیکی و اکولوژیکی دارای سازگاری و قدرت استقرار بالا در شرایط آب و هوایی مختلف از جمله ایران بوده و به همین دلیل از آن ها به عنوان پشه های مهاجم نام برده می شود. این پشه ها که به عنوان یک مشکل جدی برای سلامت انسان شناخته شده اند، از نظر انتقال بیماری های آربوویروسی بسیار مهم از قبیل تب دانگ، چیکونگونیا، ویروس زیکا و تب زرد اهمیت بسیار زیادی دارند. باتوجه به اهمیت این بیماری ها بر نظام بهداشتی و سلامت انسان، و هم چنین گزارشات متعددی مبنی بر شیوع بیماری های آربوویروسی ازطریق پشه های آئدس در کشورهای مختلف، برنامه های مختلفی برای کنترل پشه های آئدس پیشنهاد شده است. در نتیجه معرفی روش های مناسب برای کنترل پشه های آئدس می تواند در کاهش انتقال این بیماری ها و حفظ سلامت انسان نقش قابل توجه ای را ایفا نماید. بنابراین، این مطالعه مروری با هدف ارزیابی کاربرد هر یک از روش های کنترل پشه های آئدس، انجام پذیرفت. مواد و روش ها: این مقاله یک مطالعه مروری روایتی در خصوص معرفی و کارآیی روش های مختلف کنترل پشه های آئدس است. جمع آوری اطلاعات در مورد روش های کنترل آئدس اجیپتی و آئدس آلبوپیکتوس از پایگاه های داده های علمی بین المللی (Pub Med، Wb of Science، Google Scholar، (Sciencedirect, Scopus) Elsevier،Lilacs ) و داخلی (پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، کتابخانه پزشکی ایرانی (medlib)، بانک اطلاعات نشریات کشور (magiran)، مرجع دانش (civilica)، بدون محدودیت زمانی- زبانی گردآوری گردیده است. اطلاعات گردآوری شده براساس عملکرد هر یک از روش های ذکر شده استخراج، دسته بندی، تحلیل و در تدوین این مقاله مورد استفاده قرار گرفت. در نهایت از مجموع ۱۰۲۰۲ مقاله استخراجی و با در نظر گرفتن معیارهای خروج و ورود تعداد ۱۲۳ مقاله در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: به طور کلی اهداف مربوط به استفاده از روش های مختلف کنترل پشه های آئدس بسته به کشور مورد نظر، شرایط اپیدمیولوژیک، منابع و اولویت های محلی متفاوت است، اما در یک قالب کلی، به ترتیب پیشگیری از بیماری، کاهش جمعیت پشه ها و قطع انتقال بیماری، جلوگیری از استقرار پشه ها و شیوع بیماری، کاهش مزاحمت ها و در نهایت شناسایی گونه/گونه های مهاجم جدید در اولویت قرار دارند. مناسب ترین روش های کنترل آئدس ها به پنج دسته تقسیم می شوند. دسته ها شامل، روش های محیطی که در برگیرنده کاهش زیستگاه ها و منابع رشدی پشه ها است، روش های شیمیایی که مبتنی بر استفاده از انواع حشره کش های شیمیایی و تنظیم کننده های رشد حشرات است، روش های مکانیکی که شامل استفاده از انواع تله ها است، روش های بیولوژیک که شامل استفاده از انواع دشمنان طبیعی است و روش های ژنتیکی که در برگیرنده مهندسی ژنتیک و تکنیک های عقیم سازی پشه ها است، می باشد. لازم به ذکر است که هر کدام از این روش ها می تواند نقش قابل توجه ای در استقرار پشه های آئدس و گسترش بیماری های آربوویروسی و در نتیجه کاهش موارد ابتلا و مرگ انسان در نظام سلامت و بهداشتی داشته باشد. استنتاج: باتوجه به معرفی روش های مختلف کنترل پشه های آئدس اجیپتی و آئدس آلبوپیکتوس و اولویت هر کدام از روش های کنترلی ارائه شده، ذکر این نکته ضروری است که روش کنترل آئدس ها بستگی زیادی به شرایط محیطی منطقه، مرحله استقرار پشه ها و نیز فاز جمعیتی پشه ها و بیماری های ناشی از آن دارد. بنابراین پیاده سازی و ارزیابی برنامه های کنترل پشه های آئدس از طریق روش های مختلف به ویژه مدیریت تلفیقی ناقلین امکان پذیر است که مستلزم دخالت و هماهنگی مقامات محلی، ملی و عموم جامعه در جهت رسیدن به اثرات کنترلی مقرون به صرفه و ماندگار است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

محمود فاضلی دینان

Associate Professor, Department of Medical Entomology and Vector Control, Health Sciences Research Center, Addiction Institute, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran and Faculty of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, I

سیدحسن نیکوکار

Faculty of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran and Assistant Professor, Health Sciences Research Center, Addiction Institute, Department of Medical Entomology and Vector Control, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, I

مصطفی آذرنوش

MSc Student in Medical Entomology, Student Research Committee, Faculty of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

علی جعفری

MSc Student in Medical Entomology, Student Research Committee, Faculty of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran and Health Expert of Administration of Mazandaran Province Prisons, Sari, Iran

عرفان دانش پور

MSc Student in Medical Entomology, Student Research Committee, Faculty of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

احمدعلی عنایتی

Professor, Department of Medical Entomology and Vector Control, Health Sciences Research Center, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

مرتضی زعیم

Professor, Department of Medical Entomology and Vector Control, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Medlock JM, Hansford KM, Schaffner F, Versteirt V, Hendrickx G, ...
  • Schaffner F, Medlock J, Van Bortel. Public health significance of ...
  • Dowling Z, Armbruster P, LaDeau SL, DeCotiis M, Mottley J, ...
  • Weeratunga P, Rodrigo C, Fernando SD, Rajapakse S. Control methods ...
  • Tedjou AN, Kamgang B, Yougang AP, Wilson-Bahun TA, Njiokou F, ...
  • European Centre for Disease Prevention and Control(ECDC). Vector control with ...
  • DGS. Instruction no DGS/RI۱/۲۰۱۵/۱۲۵ du ۱۶ avril ۲۰۱۵ mettant à ...
  • Sivanathan MM. The ecology and biology of Aedes aegypti(L.) and ...
  • de Oliveira SR, Caleffe RRT, Conte H. Chemical control of ...
  • Reiter P. Aedes albopictus and the world trade in used ...
  • Caminade C, Medlock JM, Ducheyne E, McIntyre KM, Leach S, ...
  • Ganushkina LA, Patraman IV, Rezza G, Migliorini L,Litvinov SK,Sergiev VP.Detection ...
  • Zeng Z, Zhan J, Chen L, Chen H, Cheng S. ...
  • Dengue and severe dengue-WHO: World Health Organization; ۲۰۲۱ ...
  • Organization WH. Chikungunya ۲۰۲۰ [Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/chikungunya ...
  • Bacha HA, Johanson GH. Yellow fever. Revista da Associação Médica ...
  • Nelson C, Mrozowich T, Gemmill DL, Park SM, Patel TR. ...
  • Staples JE, Breiman RF, Powers AM. Chikungunya fever: an epidemiological ...
  • Obtel M, Malik MR, Nguyen TMN, Buliva E, Elkhobby A, ...
  • Koenraadt CJ, Spitzen J, Takken W. Innovative strategies for vector ...
  • Organization WH. Global vector control response: progress in planning and ...
  • Guidelines for vector control needs assessment. Cairo EWROftEM ...
  • Organization WH, UNICEF. Framework for a national vector control needs ...
  • Organization WH. Regional plan of action ۲۰۱۹-۲۰۲۳ for implementation of ...
  • Organization WH, UNICEF. Global vector control response ۲۰۱۷-۲۰۳۰. ۲۰۱۷ ...
  • Organization WH. Handbook for integrated vector management:World Health Organization; ۲۰۱۲ ...
  • van den Berg H, Velayudhan R, Ejov M. Regional framework ...
  • de Gentile L. Protection personnelle antivectorielle: IRD éditions; ۲۰۱۲ ...
  • Debboun M, Strickman D. Insect repellents and associated personal protection ...
  • Banks S, Murray N, WILDER‐SMITH A, Logan JG. Insecticide‐treated clothes ...
  • Lindsay SW, Wilson A, Golding N, Scott TW, Takken W. ...
  • Zaim M, Enayati AA, Sedaghat MM, Gouya MM. Guide to ...
  • DGS. Guide relatif aux modalités de mise en oeuvre du ...
  • CNEV. La mobilisation sociale contre Aedes albopictus: cléments pour la ...
  • Zaim M, Enayati A, Sedaghat M. A practical guide to ...
  • Sarwar M. Stopping breeding of dengu ...
  • virus spreader Aedes mosquitoes (Diptera: Culicidae) with environmental modifications. International ...
  • Organization WH, Research SPf, Diseases TiT, Diseases WHODoCoNT, Epidemic WHO, ...
  • Deblauwe I, Sohier C, Schaffner F, Rakotoarivony LM, Coosemans M. ...
  • Tomasello D, Schlagenhauf P. Chikungunya and dengue autochthonous cases in ...
  • Fonseca DM, Unlu I, Crepeau T, Farajollahi A, Healy SP, ...
  • Carrieri M, Angelini P, Venturelli C, Maccagnani B, Bellini R. ...
  • Mangudo C, Aparicio JP, Gleiser RM. Tree holes as larval ...
  • Schaffner F, Bellini R, Petrić D, Scholte E-J, Zeller H, ...
  • Unlu I, Faraji A, Indelicato N, Fonseca DM. The hidden ...
  • Boyer S, Foray C, Dehecq J-S. Spatial and temporal heterogeneities ...
  • Maciel-de-Freitas R, Lourenço-de-Oliveira R. Does targeting key-containers effectively reduce Aedes ...
  • Ocampo CB, Mina NJ, Carabalí M, Alexander N, Osorio L. ...
  • Baldacchino F, Caputo B, Chandre F, Drago A, della Torre ...
  • Surveillance and control of Aedes aegypti and Aedes albopictus in ...
  • Organization WH. Vector surveillance and control. WHO Dengue haemorrhagic fever: ...
  • Vontas J, Kioulos E, Pavlidi N, Morou E, Della Torre ...
  • Pethuan S, Jirakanjanakit N, Saengtharatip S, Chareonviriyaphap T, Kaewpa D, ...
  • Mackay AJ, Amador M, Barrera R. An improved autocidal gravid ...
  • Degener C, Eiras A, Azara T, Roque R, Rösner S, ...
  • Organization WH. Efficacy-testing of traps for control of Aedes spp. ...
  • Rohde BB, Staunton KM, Zeak NC, Beebe N, Snoad N, ...
  • Eiras AE, Buhagiar TS, Ritchie SA. Development of the Gravid ...
  • Zeichner BC, Debboun M. The lethal ovitrap: a response to ...
  • de Santos EMM, de Melo-Santos MAV, de Oliveira CMF, Correia ...
  • Ázara TMFd, Degener CM, Roque RA, Ohly JJ, Geier M, ...
  • Englbrecht C, Gordon S, Venturelli C, Rose A, Geier M. ...
  • Couret J, Notarangelo M, Veera S, LeClaire-Conway N, Ginsberg HS, ...
  • Marina CF, Bond JG, Casas M, Muñoz J, Orozco A, ...
  • Huang Y-JS, Higgs S, Vanlandingham DL. Biological control strategies for ...
  • Trpis M. Interaction between the predator Toxorhynchites brevipalpis and its ...
  • Jafari A, Enayati A, Jafari F, Haghi FM, Hosseini-Vasoukolaei N, ...
  • Singaravelu G, Mahalingam S, Bharathi KJ. Predatory efficiency of larvivorous ...
  • Martinez-Ibarra J, Guillén YG, Arredondo-Jimenez J, Rodriguez-Lopez M. Indigenous fish ...
  • de Góes Cavalcanti LP, de Paula Júnior FJ, Pontes RJS, ...
  • Ranathunge T, Kusumawathie P, Abeyewickreme W, Udayanga L, Fernando T, ...
  • Marten GG. Elimination of Aedes albopictus from tire piles by ...
  • Ment D, Churchill AC, Gindin G, Belausov E, Glazer I, ...
  • Marten GG, Reid JW. Cyclopoid copepods. J Am Mosq Control ...
  • Scholte E-J, Takken W, Knols BG. Infection of adult Aedes ...
  • Darbro JM, Johnson PH, Thomas MB, Ritchie SA, Kay BH, ...
  • Baldacchino F, Bruno M, Visentin P, Blondel K, Arnoldi D, ...
  • Sousa N, Lobo L, Rodrigues J, Luz C. New insights ...
  • de Melo-Santos MAV, de Araújo AP, Rios EMM, Regis L. ...
  • Guidi V, Lehner A, Lüthy P, Tonolla M. Dynamics of ...
  • Boyce R, Lenhart A, Kroeger A, Velayudhan R, Roberts B, ...
  • Mulla MS, Thavara U, Tawatsin A, Chomposri J, Su T. ...
  • Lagadic L, Roucaute M, Caquet T. Bti sprays do not ...
  • Lam PH, Boon CS, Yng NY, Benjamin S. Aedes albopictus ...
  • Ashjaei Z, Talaei-Hassanloui R, Khorramnejad A, Talebi Jahromi K. Optimizing ...
  • de Oliveira JL, Fraceto LF, Bravo A, Polanczyk RA. Encapsulation ...
  • Tamez-Guerra P, McGuire MR, Behle RW, Shasha BS, Galn Wong ...
  • Rodcharoen J, Mulla M. Cross-resistance to Bacillus sphaericus strains in ...
  • Poopathi S, Mani T, Rao D, Baskaran G, Kabilan L. ...
  • Nielsen-Leroux C, Pasquier F, Charles J-F, SinÈGre G, Gaven B, ...
  • Fernández-Chapa D, Luna-Olvera HA, Ramirez-Villalobos J, Rojas-Verde G, Arévalo-Niño K, ...
  • Hertlein MB, Mavrotas C, Jousseaume C, Lysandrou M, Thompson GD, ...
  • Organization WH. Spinosad DT in drinking-water: use for vector control ...
  • Liu H, Cupp EW, Guo A, Liu N. Insecticide resistance ...
  • Darriet F, Duchon S, Hougard JM. Spinosad: a new larvicide ...
  • Marcombe S, Darriet F, Agnew P, Etienne M, Yp-Tcha M-M, ...
  • Bond J, Marina C, Williams T. The naturally derived insecticide ...
  • McGraw EA, O'neill SL. Beyond insecticides: new thinking on an ...
  • Hertig M, Wolbach SB. Studies on rickettsia-like micro-organisms in insects. ...
  • Murray JV, Jansen CC, De Barro P. Risk associated with ...
  • Iturbe-Ormaetxe I, Walker T, O'Neill SL. Wolbachia and the biological ...
  • Yen P-S, Failloux A-B. A Review: Wolbachia-Based Population Replacement for ...
  • Bourtzis K, Dobson SL, Xi Z, Rasgon JL, Calvitti M, ...
  • Dias CN, Moraes DFC. Essential oils and their compounds as ...
  • Maheswaran R, Ignacimuthu S. A novel herbal formulation against dengue ...
  • Mikami A, Yamashita N. The inhibitory effects of a neem ...
  • Olson KE, Alphey L, Carlson JO, James AA. Genetic approaches ...
  • Oxitec. Draft Environmental Assessment for Investigational Use of Aedes aegypti ...
  • Pérez DR. Draft Environmental Assessment and Preliminary Finding of No ...
  • Alto BW, Civana A, Wiggins K, Eastmond B, Shin D. ...
  • Serrato I, Caicedo P, Orobio Y, Lowenberger C, Ocampo C. ...
  • Alphey L, Benedict M, Bellini R, Clark GG, Dame DA, ...
  • Bellini R, Calvitti M, Medici A, Carrieri M, Celli G, ...
  • Kittayapong P, Ninphanomchai S, Limohpasmanee W, Chansang C, Chansang U, ...
  • Iyaloo DP, Elahee KB, Bheecarry A, Lees RS. Guidelines to ...
  • Unlu I, Farajollahi A, Healy SP, Crepeau T, Bartlett-Healy K, ...
  • Petrić D, Bellini R, Scholte E-J, Rakotoarivony LM, Schaffner F. ...
  • Facchinelli L, Koenraadt CJ, Fanello C, Kijchalao U, Valerio L, ...
  • Becker N, Petric D, Zgomba M, Boase C, Madon M, ...
  • La Ruche G, Souarès Y, Armengaud A, Peloux-Petiot F, Delaunay ...
  • Poletti P, Messeri G, Ajelli M, Vallorani R, Rizzo C, ...
  • Caputo B, Ienco A, Manica M, Petrarca V, Rosà R, ...
    • نمایش کامل مراجع