تنغیم و کارکردهای آوایی و دلالت های معنایی آن در فهم قرآن کریم

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 41

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TSHQ-8-1_008

تاریخ نمایه سازی: 23 اردیبهشت 1403

چکیده مقاله:

فهم صحیح و انس با قرآن کریم، به عنوان انگیزه ای ریشه دار در کلام وحی و سیره بزرگان دین، نیازمند توانایی در ساحت های متعدد دانش با محوریت علوم اسلامی و علوم ادبی است. در این میان برخی مفسران گاه با بهره گیری از شیوه های خاص اما اثرگذار به واکاوی معنایی معجزه خاتم پرداخته اند. تنغیم یا همان به کارگیری ریتم و آهنگ کلام در قرائت و معناسنجی آیات قرآنی یکی از این روش ها به شمار می رود. این درحالی است که به زعم برخی کاربست آوایی دلالی تنغیم در زبان عربی و به تبع آن زبان قرآن، امری نو و فاقد هرگونه پیشینه است. مساله ا ی که پژوهش کتابخانه ای حاضر را بر آن داشت تا با توصیف و تحلیل برخی از آیات کلام الله به شناسایی گونه ها و کارکردهای آوایی و دلالت های معنایی تنغیم در تفسیر قرآن بپردازد. پژوهش حاضر دریافت که نظم و انسجام شفگت آوری میان الفاظ قرآن کریم و معانی جای گرفته در پس آن وجود دارد. نغمه های آیات قرآن افزون بر توانمندی خود در تاثیرگذاری و گوش نوازی اعجازانگیز، ارتباطی تمام با مفاهیم دربردارنده خود داشته و دقت در به کارگیری آن ها زمینه ساز تداعی و درک بهتر مضامین و مقاصد آیات الهی می گردد. حسن نظر و توجه دقیق به سازواری و استواری نظام آوایی و معنایی قرآن کریم که حاصل تمایز نهادن میان مقام های حاکم بر کلام و دقت در انتخاب آهنگ متناسب با آن در نغمات سه گانه یکنواخت، رو به بالا و رو به پایین است، رویکردی کارآمد در فهم قرآن کریم و انس با کلام الله به حساب می آید

نویسندگان

سید مهدی رحمتی

استادیار و عضو هیات علمی گروه الهیات (علوم قرآن و حدیث)، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس،ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن الجزری، محمد بن محمد (۱۳۵۰ق)، منجد المقرئین و مرشد ...
  • (۲۰۰۳م)، النشر فی القراءات العشر، بیروت: دار الکتب العلمیه ...
  • ابن جنی، ابو الفتح عثمان بن جنی (۱۴۳۱ق)، الخصائص، بیروت: ...
  • ابن سینا، ابو علی حسین عبد الله (۱۹۵۴م)، الشفاء، تحقیق ...
  • ابن فارس، احمد بن فارس بن زکریاء (۱۹۷۹م)، معجم مقاییس ...
  • الازهری، محمد بن احمد (۲۰۰۱م)، تهذیب اللغه، بیروت: دار احیاء ...
  • الاشمونی، احمد بن محمد (۱۳۵۳ق)، منار الهدی فی بیان الوقف ...
  • الانطاکی، محمد (۱۹۶۹م)، دراسات فی فقه اللغه، بیروت: دار الشرق ...
  • الصالح، صبحی ابراهیم (۲۰۰۰م)، مباحث فی علوم القرآن، بیروت: دار ...
  • الانباری، محمد بن قاسم (۱۳۹۱ق)، ایضاح الوقف و الابتداء فی ...
  • انصاری، زکریا بن محمد (۱۹۸۷م)، تحفه نجباء العصر، بغداد: جامعه ...
  • انیس، ابراهیم (۱۹۶۱م)، الاصوات العربیه، القاهره: دار النهضه العربیه ...
  • (۱۹۹۳م)، الاصوات اللغویه، القاهره: مکتبه الانجلو المصریه ...
  • (۱۹۷۵م)، دلاله الالفاظ، القاهره: مکتبه الانجلو المصریه ...
  • ایوب، عبد الرحمن (۱۹۶۳م)، اصوات اللغه، مصر: دار التالیف ...
  • بای، ماریو (۱۹۹۸م)، اسس علم اللغه، ترجمه و تعلیق احمد ...
  • البدوی، محمود سیبویه (۱۴۱۵ق)، الوجیز فی علم التجوید، قاهره: مرکز ...
  • برکه، بسام (۱۹۸۸م)، علم الاصوات العام اصوات اللغه العربیه، بیروت: ...
  • بروکلمان، کارل (۱۹۷۷م)، فقه اللغات السامیه، ترجمه رمضان عبد التواب، ...
  • بشر، کمال (۲۰۰۰م)، علم الاصوات، القاهره: دارغریب ...
  • بنتاجه، محمد (۱۹۷۱م)، اصول فن تلاوه القرآن الکریم، بیروت: دار ...
  • البیاتی، سناء (۲۰۰۷م)، التنغیم فی القرآن الکریم، بغداد: مرکز احیاء ...
  • پورت، جان دیون (۱۳۸۲ش)، عذر تقصیر به پیشگاه محمد و ...
  • التمیمی، صبیح (۲۰۰۳م)، دراسات لغویه فی التراث القدیم، عمان: دار ...
  • الجاحظ، ابو عثمان عمرو بن بحر (۱۴۱۸ق)، البیان والتبیین، القاهره: ...
  • جبل، محمد حسن (۱۴۳۵ق)، المختصر فی اصوات اللغه العربیه؛ دراسه ...
  • الجرجانی، عبد القاهر (۱۹۷۸م)، دلائل الاعجاز، تصحیح الشیخ محمد عبده، ...
  • الجزری، ابو الخیر محمد بن محمد (۱۴۲۱ق)، النشر فی القراءات ...
  • الجنادیه، احمد سلامه (۱۴۳۷ق)، نبر الاسم الجامد و المشتق دراسه ...
  • الجوارنه، یوسف عبدالله (۲۰۰۲م)، التنغیم و دلالته فی العربیه، مجله ...
  • الجوهری، اسماعیل بن حماد (۱۴۰۷ق)، الصحاح تاج اللغه و صحاح ...
  • حاجی زاده، مهین (۱۳۸۸ش)، دستورنویسی و زبان­شناسی عربی، تهران: جهاد ...
  • حبلص، محمد یوسف (۱۹۹۳م)، اثر الوقف علی الدلاله الترکیبیه، القاهره: ...
  • حسام الدین، کریم زکی (۱۹۹۲م)، الدلاله الصوتیه، مصر: مکتبه الانجلو ...
  • حسان، تمام (۱۴۲۰ق)، البیان فی روائع القرآن، القاهره: عالم الکتب ...
  • (۱۹۹۴م)، اللغه العربیه و معناها، القاهره: دار الثقافه ...
  • (۱۹۹۰م)، مناهج البحث فی اللغه، القاهره: دار الثقافه ...
  • حمدان رضوان، ابوعاصی (۲۰۰۹م)، الاداءات المصاحبه للکلام واثرها فی المعنی، ...
  • خالدی، احمد، معارف، مجید، ایازی، محمد علی، مهریزی، مهدی (۱۴۰۱ش)، ...
  • الخویسکی، زین (۱۴۲۸ق)، الاصوات اللغویه، الاسکندریه: دار المعرفه الجامعیه ...
  • الدانی، ابو عمرو (۱۴۰۷ق)، المکتفی فی الوقف و الابتداء، تحقیق ...
  • الرافعی، مصطفی صادق (۱۹۹۰م)، اعجاز القرآن و البلاغه النبویه، بیروت: ...
  • رحمتی، سید مهدی، حاجی اکبری، فاطمه (۱۴۰۰ش)، «کاربست علوم ادبی ...
  • رحمتی، سید مهدی، جمشیدی مهر، فردین، محبتی، مریم (۱۴۰۲ش)، «تحلیل ...
  • الزرقانی، محمد عبد العظیم (۱۳۷۲ق)، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ...
  • الزرکشی، محمد بن عبدالله (۱۴۱۰ق)، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق ...
  • سخاوی، علی بن محمد (۱۴۱۳ق)، جمال القراء و کمال الاقراء، ...
  • سلیمان، فتح الله (۲۰۰۸م)، دراسات فی علم اللغه الحدیث، القاهره: ...
  • سلیمانی دودجی، احمدی، مهدی (۱۴۰۰ش)، «بازخوانی سبب نزول آیات اول ...
  • سیب، خیر الدین (۱۴۲۸ق)، الاسلوب و الاداء فی القراءات القرآنیه ...
  • سیبویه، عمرو بن عثمان بن قنبر (۱۹۹۸م)، الکتاب، تصحیح و ...
  • شبل، عزه (۱۴۳۰ق)، علم لغه النص النظریه و التطبیق، القاهره: ...
  • الصابونی، محمد علی (۱۴۲۱ق)، صفوه التفاسیر، بیروت: دار الفکر ...
  • الصدوق، محمد بن بابویه (۱۴۰۴ق)، عیون اخبار الرضا (ع)، بیروت: ...
  • الطالب، هایل محمد (۱۴۲۴ق)، ظاهره التنغیم فی التراث العربی، مجله ...
  • طباطبایی، سید محمد حسین (۱۴۰۲ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ...
  • طریحی، فخرالدین (۱۳۷۵ش)، مجمع البحرین و مطلع النیرین، تهران: مرتضوی ...
  • العانی، سلمان حسن (۱۴۰۳ق)، التشکیل الصوتی فی اللغه العربیه فونولوجیا ...
  • عبد الجلیل، عبد القادر (۱۴۱۸ق)، الاصوات اللغویه، عمان: دار الصفاء ...
  • عبد اللطیف، محمد حماسه (۲۰۰۶م)، النحو و الدلاله (مدخل لدراسه ...
  • العزاوی، سمیر وحید (۱۴۲۱ق)، التنغیم اللغوی فی القران الکریم، عمان: ...
  • العزاوی، نغمه رحیم (۲۰۰۱م)، مناهج البحث اللغوی بین التراث و ...
  • عمر، احمد مختار (۱۹۹۱م)، دراسه الصوت اللغوی، القاهره: عالم الکتب ...
  • عیاد، شکری محمد (۱۹۶۸م)، موسیقی الشعر العربی، القاهره: دار المعرفه ...
  • غامدی، منصور بن محمد (۱۴۲۱ق)، الصوتیات العربیه، ریاض: مکتبه التوبه ...
  • غیبی، عبد الاحد و سولماز پرشور (۱۳۹۷ش)، «واکاوی ایقاع نبر ...
  • فراستخواه، مقصود، زبان قرآن (۱۳۷۶ش)، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (۱۹۸۰م)، کتاب العین، بیروت: دار و ...
  • فرج، حسام احمد (۲۰۰۷م)، نظریه علم النص، القاهره: مکتبه الآداب ...
  • القمی النیسابوری، نظام الدین الحسن بن محمد بن الحسین (۱۳۸۱ق)، ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق)، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری ...
  • محیسن، محمد سالم (۱۴۱۲ق)، الکشف عن احکام الوقف و الوصل ...
  • محمد بشر، کمال (۱۹۸۰م)، علم اللغه العام الاصوات، القاهره: دار ...
  • مشتاق عباس، علی (۱۴۲۴ق)، اثر التفکیر الصوتی فی دراسه العربیه، ...
  • معلوف، لویس (۱۳۹۰ش)، المنجد، ترجمه محمد بندر ریگی، تهران: انتشارات ...
  • مغربی، نعمان بن محمد (۱۳۸۵ق)، دعائم الاسلام، قم: موسسه آل ...
  • الموسوی، مناف مهدی (۲۰۰۷م)، علم الاصوات اللغویه، بغداد: دار الکتب ...
  • النحاس، ابوجعفر (۱۹۷۸م)، القطع و الائتناف، تحقیق احمد خطاب العمر، ...
  • نصر، محمد مکی (۱۳۴۹ق)، نهایه القول المفید فی علم التجوید، ...
  • النوری، محمد جواد (۲۰۰۳م)، علم اصوات العربیه، فلسطین: جامعه القدس ...
  • نوزاد، حسن احمد (۲۰۰۷م)، المنهج الوصفی فی کتاب سیبویه، مکه ...
  • نمایش کامل مراجع