گونه شناسی کاربرد «سیاق» در تفسیر آیات داستان حضرت ابراهیم (ع)

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 17

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_AAQ-1-1_013

تاریخ نمایه سازی: 24 اردیبهشت 1403

چکیده مقاله:

قاعده سیاق یکی از قواعد عرفی زبان و در زمره قراین پیوسته لفظی بوده که حجیت آن امری عقلایی است. استفاده از این قاعده در علومی چون فقه و اصول، بلاغت، تفسیر و علوم قرآن متداول است. نادیده گرفتن این قرینه در تفسیر قرآن و جدا نمودن آیات از سیاق آن ها، منجر به بروز خطا در کشف مراد خداوند و ابتلا به تفسیر به رای می گردد. با توجه به اینکه حضرت ابراهیمG نقش مهمی در شکل گیری جامعه توحیدی داشته و داستان زندگی آن حضرت، آموزنده و پرفراز و نشیب است، داشتن تحلیل صحیح از آن ضروری می نماید. در آیات مربوط به این داستان برخی مفسران بر اثر نادیده گرفتن سیاق دچار آسیب گشته اند. به همین دلیل بررسی سیاق این آیات حائز اهمیت است. پژوهش پیش رو بر آن است تا با روش تحلیلی، توصیفی و شیوه کتابخانه ای، گونه های استفاده از این قرینه را در آیات مورد بررسی قرار داده و بدین پرسش پاسخ دهد که گونه های کاربرد سیاق در کشف مراد الهی از آیات داستان حضرت ابراهیمG چیست؟ در این راستا با بهره گیری از برخی تفاسیر فریقین کشف گردید که سیاق منجر به تضییق معنای «آل ابراهیم» و «تطهیر» و توسعه معنای امتنان می گردد؛ معنای واژه «صره» و مفهوم برخی عبارت ها از جهت خبری یا انشایی بودن توسط سیاق مشخص می شود. همچنین تعیین مرجع ضمیر در واژه های «الیه»، «شیعته» و «اذن»، و مصداق یابی کلماتی مانند ناس، بشری، بلد، والد و ولد از کاربردهای سیاق است. تفسیر صحیح استغفار حضرت ابراهیمG و محدوده علم آن حضرت نیز با بهره گیری از این قاعده تبیین می گردد.

نویسندگان

مرضیه رنجبر

طلبه سطح چهار تفسیر تطبیقی، موسسه آموزش عالی فاطمه الزهراء(س). خوراسگان، اصفهان

محسن برقی کار

گروه علوم قرآن و حدیث جامعه المصطفی العالمیه. اصفهان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم(ترجمه مکارم شیرازی ...
  • آلوسی، سید محمود(۱۴۱۵)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: ...
  • ابن عاشور(بی تا)، التحریر و التنویر، بیروت: موسسه التاریخ ...
  • ابن فارس(۱۴۰۴)، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم(۱۴۱۴)، لسان العرب، بیروت: دارالفکر للطباعه ...
  • ابوحیان، محمد بن یوسف(۱۴۲۰)، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: دارالفکر ...
  • اندلسی، ابن عطیه(۱۴۲۲)، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: ...
  • حسینی، محمدرضا(۱۴۰۰)، کیف نفهم القرآن، بیروت: موسسه وفا ...
  • راغب اصفهانی، حسین(۱۴۱۲)، مفردات الفاظ قرآن، بیروت: دارالقلم ...
  • رجبی، محمود(۱۳۹۳)، روش تفسیر قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ...
  • رضایی اصفهانی، محمدعلی(۱۳۹۲)، درس نامه مبانی و قواعد تفسیر، قم: ...
  • زحیلی، وهبه بن مصطفی(۱۴۱۸)، التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه ...
  • زمخشری، محمود(۱۴۰۷)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب ...
  • سیوطی، عبدالرحمن(۱۴۰۴)، الدر المنثور فی تفسیر الماثور، قم: کتابخانه آیه ...
  • شاذلی، سید بن قطب(۱۴۱۲)، فی ظلال القرآن، بیروت، دارالشروق ...
  • شافعی، محمد بن ادریس(بی تا)، الرساله، مصر: شرکه مکتبه و ...
  • صادقی تهرانی، محمد(۱۳۶۵)، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم: انتشارات ...
  • صدر، سید محمدباقر(۱۴۰۶)، دروس فی علم الاصول، بیروت: دارالکتاب اللبنانی ...
  • طباطبایی، سید محمدحسین(۱۳۷۴)، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی ...
  • طبرسی، فضل بن حسن(۱۳۷۲)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ...
  • عسکری، حسن بن عبدالله(۱۴۰۰)، الفروق فی اللغه ، بیروت: دارالآفاق ...
  • فخر رازی، محمد بن عمر(۱۴۲۰)، مفاتیح الغیب، بیروت: داراحیاء التراث ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد(۱۴۰۹)، کتاب العین، قم: نشر هجرت ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب(۱۴۲۹)، کافی، قم: دارالحدیث ...
  • مصطفوی، حسن(۱۳۶۸)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ ...
  • نمایش کامل مراجع