مجازات های جایگزین حبس در نظام حقوق کیفری ایران

دیدگاه های نوین جرم شناسی, کیفر شناسی و جامعه شناسی جنایی که تا حدودی مبتنی بر اصلاح و درمان مجرمین و باز پذیری اجتماعی آن هاست، تاثیرات شگرفی را بر حقوق کیفری که صرفا دارای جنبه های سزا دهی محض است برجای گذاشته و از این طریق موجبات اثبات ناکارآمدی برخی از انواع مجازات ها من جمله زندان را فراهم آورده است. روند تعدیل تفکرات کیفر گرا و اصلاح ساختار آسیب زای زندان، امروزه استفاده از جایگزین های حبس در دستور کار قرارگرفته و قانون گذار ایرانی تقریبا ۵ درصد از مواد کتاب ق. م. ا (۱۳۹۲) را به این دست از مجازات ها اختصاص داده است. هدف از محکوم کردن متهم به مجازات زندان، نه اعمال رنج و عذاب ، بلکه تضمین آرامش و امنیت جامعه است. ولی در عمل ما شاهد گرفتاری های زندانی هستیم. در حالی که زندان باید فقط در سلب آزادی از محکوم خلاصه شود. زندان منجر به قطع رابطه زندانی با زندگی عادی، خانواده، کار و دوستانش می شود. این مجازات علاوه بر محکوم، بر خویشان و نزدیکان و به ویژه همسر و فرزندان او نیز تحمیل می شود. و صد البته سرانجام منجر به فروپاشی کانون خانواده خواهد شد. نقض حقوق بشر در زندان بسیار مشاهده می شود. تورم در جمعیت زندانیان یا اشباع زندانها، سوء تغذیه، نبود مراقبتهای پزشکی، شیوع بیماری های واگیر و عفونی، تجاوزهای جنسی، فساد رفتاری، شیوع بیماری های ویروسی و مرگبار همچون ایدز، از جمله آثار این نقض حقوق انسانی است