معیار در تمایز وجودی قوای ادراکی و تاثیر آن در هویت وجودی قوه واهمه انسان از منظر ابن سینا و ملاصدرا

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 22

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FHI-5-17_006

تاریخ نمایه سازی: 30 اردیبهشت 1403

چکیده مقاله:

بررسی تحلیلی آموزه­های فلسفی ابن­سینا و ملاصدرا نشان می­دهد که در این دو مکتب فلسفی، هیچ­گاه حقیقت قوه واهمه به عنوان یکی از مبادی ثانویه ادراکات نفسانی مورد انکار قرار نگرفته، بلکه این قوه در حکمت سینوی، هویتی مستقل و متمایز داشته؛ اما در حکمت صدرایی استقلال وجودی ندارد و همان عقل منزل است که از مرتبه اصلی خودش سقوط کرده و به صور خیالی و حسی توجه یافته ­است. پس واهمه در انسان، هویت عقلانی داشته، و با عقل تباین و تغایر وجودی ندارد. بلکه قوه عاقله (عقل خالص) در ضمن وجود عقلی شدید در بالاترین مرتبه عالم عقل، و واهمه (عقل منزل) در ضمن وجود عقلی ضعیف در نازلترین مرتبه آن قرار می­گیرد. به نظر می­رسد این نگرش متفاوت نسبت به هویت وجودی قوه واهمه انسان، از اختلاف در مسئله معیار در تمایز وجودی قوای ادراکی طولی و سایر موجودات خارجی، نشات می­گیرد. زیرا ابن­سینا تمایز وجودی قوای ادراکی انسان را به عوارض شخصیه خارج از ذات دانسته و معتقد است آنها اصناف یک حقیقت و ماهیتاند که به دلیل اختلاف در محل و فعل ادراکی خاص از یکدیگر متمایز می­گردند؛ اما ملاصدرا با توجه به تجرد کلیه قوای ادراکی، تمایز آنها را به عوارض مادی ندانسته، بلکه بر پایه نگرشی برتر به مسئله اصالت وجود و دو نظریه تشکیک در وجود و اتحاد علم، عالم و معلوم معتقد است قوای ادراکی طولی به جهت اتحاد با وجودات برتر ماهیت، تشخص مییابند و از یکدیگر متمایز می­گردند

نویسندگان

حسین پژوهنده

دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه باقرالعلوم

عسکری سلیمانی امیری

دانشیار و عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ­سینا، حسین بن عبدالله(۱۳۷۵). الاشارات و التنبیهات. قم: نشر ...
  • (۱۴۰۴ق). الشفاء: طبیعیات (ج۲). تحقیق سعید زاید. قم: مکتبه آیه ...
  • بهمنیاربن مرزبان (۱۳۷۵). التحصیل. تحقیق و تعلیق مرتضی مطهری. چاپ ...
  • پژوهنده، حسین (۱۳۹۵). بررسی تطبیقی ابعاد هستی شناختی و معرفت ...
  • حسن زاده آملی، حسن (۱۳۷۵). النفس من کتاب الشفاء. قم: ...
  • سبزواری، هادی بن مهدی (۱۳۶۹). شرح المنظومه (ج ۲و۴). تهران: ...
  • (۱۳۶۰). التعلیقات علی الشواهد الربوبیه. چاپ دوم. مشهد: المرکز الجامعی ...
  • صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (۱۳۸۱). زاد المسافر. چاپ سوم. قم: ...
  • (۱۳۷۸). سه رسائل فلسفی. چاپ سوم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی ...
  • (۱۳۶۳). مفاتیح الغیب. تهران: موسسه تحقیقات فرهنگی. ...
  • (۱۳۶۱). العرشیه. تهران: مولی. ...
  • (۱۳۶۰). الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه. تصحیح و تعلیق سیدجلال ...
  • (۱۹۸۱م). الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه (ج۳،۵،۶،۸،۹). چاپ سوم. ...
  • (بی تا). الحاشیه علی الهیات الشفاء. قم: بیدار ...
  • عبودیت، عبدالرسول (۱۳۹۱). درآمدی بر نظام حکمت صدرایی (ج۱-۳). تهران: ...
  • (۱۳۹۰). خطوط کلی حکمت متعالیه. چاپ دوم. تهران: سمت ...
  • فخر رازی، محمدبن عمر (۱۴۱۱ق). المباحث المشرقیه فی علم الالهیات ...
  • قطب الدین رازی، محمدبن محمد (۱۳۷۵). المحاکمات بین شرحی الاشارات(ج۲). ...
  • کرد فیروزجایی، یارعلی (۱۳۹۳). حکمت مشاء. قم: حکمت اسلامی ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۷۵). شرح جلد هشتم اسفار الاربعه(ج۱). تحقیق ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۹۴). شرح منظومه. چاپ بیست و یکم. تهران: ...
  • (۱۳۶۶). شرح مبسوط منظومه (ج۱). چاپ چهارم. تهران: حکمت ...
  • میرداماد، محمدباقربن محمد (۱۰۴۱ق). جذوات. چاپ سنگی. [بی جا: بی ...
  • نصیرالدین طوسی، محمدبن محمد (۱۳۷۵). شرح الاشارات و التنبیهات. ۳ج. ...
  • نمایش کامل مراجع