جبر و اختیار از منظرمولانا جلالالدین محمد بلخی

مسئله «جبر و اختیار» از مسائل دشوار در مباحث فلسفی و کلامی است که اندیشمندان و عالمان دینی در طول تاریخ، همواره با نگرش ها و رویکردهای مذهب مورد اعتقادشان درصدد بررسی آن برآمده اند. دراین میان، در کلام اسلامی، اشاعره به موجبیت انسان و تفویض امور به خداوند معتقد شده اند و در مقابل، معتزله به اختیار انسان گراییده اند و کارهای انسان را تفویض یافته به او از جانب الهی دانسته اند. جلالالدین محمد بلخی، مشهور به مولانا در مثنوی معنوی ابیاتی دارد که برخی جبرگرایی و برخی دیگر مختار بودن انسان را از آن دریافته اند. در ادامه، با در نظر گرفتن تمامی ابیاتی که مولانا در زمینه جبر و اختیار دارد، به بررسی عقیده او در این خصوص خواهیم پرداخت.