واکاوی معیارهای تعیین مرجعیت سیاسی و رهبری دینی در ادیان الهی (اسلام و مسیحیت)

سعادت دنیوی انسان، درگرو مدینه فاضله ای مبتنی بر قوانین کارآمد و متکامل به ویژه در نظام های حقوقی و سیاسی است؛ اما عقل و تدبیر بشری به تنهایی قادر به تدوین چنین قوانینی نیست؛ زیرا لازمه آن اشراف بر همه اقتضائات وجودی انسان است و سرپنجه عقل از رصد بی عیب و نقص این آگاهی ها عاجز است. پژوهش پیش رو با روش اسنادی - تحلیلی، روشن می نماید که در اسلام، حاکمیت اصیل و ذاتی از آن خداست و مشروعیت هر فرمانی مبتنی بر اراده اوست و این اذن برای انبیا، اوصیا و عالمان دینی هست. از زاویه مسیحیت، ملکوت الهی پیوند تنگاتنگی با ملکوت زمینی دارد، لذا ولایت عیسی مسیح (ع) علاوه بر جان ها بر ابدان نیز هست. هرچند که او توفیق چندانی در تحقق اهداف الهی - سیاسی خود نیافت و از طرفی عملکرد کلیسا در قرون وسطی، با رنسانس از هم فروریخت و دیگر مجالی برای ولایت سیاسی عالمان در جهان مسیحیت به وجود نیامد. اما در دین اسلام، ضرورت هدایت تکوینی و رهبری دینی و احیا و پاسداری از سنت نبوی ایجاب می کند. ولی از نگاه شیعه، مصادیق اولی الامر، دوازده امام معصوم (ع) هستند و ولایت عالمان دینی با ویژگی های معین شده و به نصب عام، در طول ولایت معصومین (ع) می باشد. در این راستا نظریه ولایت فقیه حکومت اسلامی قابل توجه است که گستره ولایت را در حکومت اسلامی می داند.