پهنه بندی و تعیین حریم بهداشتی چاههای آب شرب تهران (اسلامشهر)

امروزه در جهان از پهنه بندی و تعیین حریم بهداشتی به منظور حفاظت از منابع آب زیرزمینی به طور گسترده ای استفاده می شود. این کار با تعیین محدوده ح فاظتی در اطراف چاهها اماکن پذیر است. این محدوده حفاظتی که ناحیه حفاظت سرچاهی Area Protection Wellhead یا WHPA نامیده می شود سه مرحله دارد که عبارتند از: 1-آنالیز معیارها 2-تعیین مقادیر حدی 3-روشهای تعیین حریم. تعیین حریم بهداشتی برای هر چاه ضرورت دارد زیرا آلودگی چاهها از مواد آلاینده موجود در اطراف هر چاه با یک شعاع و محدوده مشخص ناشی می شود و پاک کردن و دور کردن این آلاینده ها از داخل این محدوده خطرات آلایندگی رارفع و یا کاهش می دهد. تعیین هر گونه شعاع و حریمی برای هر چاه با شرایط هندسی و محلی خاص خود می بایست بر پایه یک سری اطلاعات و دلایل علمی استوار باشد تا بتوان بر اساس این مبانی علمی، جنبه اقتصادی قضیه را توجیه کرد. روش پژوهش: در این با استفاده از با یک دستگاه GPS موقعیت مکانی (طول، عرض و ارتفاع) چاههای آب آشامیدنی برداشت ورودی نقشه های دیجیتالی جایابی شد. همزمان پارامترهای کمی (میزان آبدهی، عمق چاهها، عمق سطح آب، قطر لوله آبده و غیره) و پارامترهای کیفی آب چاهها (عوامل میکروبی مثل MPN، آزمایش کلیفرم و عوامل فیزیکی و شیمیایی مثل نیترات، سختی، جامدات محلول، قلیائیت، کدورت، pH و ...) بررسی و در نهایت کلیه اطلاعات مکانی و توصیفی چاههای مورد نظر در سیستم اطلاعات جغرافیایی یا GIS وارد شد. یافته ها: در آب چاههای مورد پژوهش مقدار جامدات محلول از 790 تا 990، نیترات بین 24 تا 44، چربی و روغن تا 34 میلی گرم در لیتر و آلودگی شدید به انواع کلیفرم مدفوعی مشاهده شد. اطلاعات مکانی چاهها (Z,Y,X ) نیز از GPS برداشت شد و تحلیل اطلاعات و مقایسه آن با مدلهای مختلف تعیین حریم بهداشتی انجام گردید. نتیجه گیری: با وجود این که نفوذ پذیری در خاک منطقه کم می باشد، ولی عواملی نظیر دفع نادرست فاضلابهای خانگی و کشاورزی، جاری بودن فاضلابهای خانگی، اماکن عمومی و تجاری در کوچه ها و خیابانها، عدم رعایت حداقل فاصله برای حفاظت از آلودگی چاهها و چسبیدن خانه ها به چاههای آب، عدم دقت در مراحل مختلف حفاری، جداسازی و بهسازی چاههای آب، تشکیل سفره های سطحی و نفوذ آنها از جداره چاهها به داخل چاهها در انتقال آلاینده به آب چاههای روستا دخالت داشته اند.