بررسی ترکیبات شیمیایی و خصوصیات ضد قارچی اسانس گیاهان بومی استان فارس علیه قارچ های آلوده کننده مواد غذایی

حضور و رشد قارج ها در مواد غذایی باعث فساد مواد غدایی و در نتیجه کاهش کیفیت و مدت ماندگاری مواد غذایی میشود، که این موضوع تولیدکنندگان مواد غذایی را ناچار به استفاده از ترکیبات نگهدارنده شیمیایی در مواد غذایی برای کاهش فساد مواد غذایی و افزایش مدت ماندگاری مواد غذایی گردانیده است. از طرف دیگر به دلیل مشکلات ایجاد شده توسط مواد نگهدارنده شیمیایی امروزه تمایل مصرف کنندگان به استفاده از مواد نگهدارنده طبیعی به صورت قابل توجهی افزایش پیدا کرده است . هدف از این تحقیق شناسایی ترکیبات شیمیایی و بررسی خصوصیات ضد قارچی اسانس های زنیان (Trachyspermum ammi)، مرزه ((Satureja hortensis) و نعناع فلفلی ((Mentha piperita) علیه چندین گونه قارج که باعث فساد مواد غذیی می گردند می باشد. مواد و روش ها: اسانس گیاهان زنیان، مرزه و نعناع فلفلی پس از بررسی های گیاه شناسی به روش تقطیر آبی با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج گردید ترکیبات شیمایی هر یک از اسانس ها با استفاده از GC/MS تعیین گردید و به منظور بررسی خصوصیات ضد قارچی هریک از اسانس ها ابتدا به کمک اندازه گیری قطر هاله عدم رشد (Disk Diffusion Assay) خصوصیات ضد قارچی هر یک از اسانس ها تائید گردید و سپس حداقل غلظت بازدارندگی (Minimum Inhibitory Concentration) و حداقل غلظت کشندگی (Minimum Fungicidal Concentration) هریک از اسانس ها علیه قارچ ها با استفاده از روش رقیق سازی (Micro dilution method) وکشت بر روی سطح محیط کشت جامد تعیین گردید. نتایج و بحث: نتایج حاصل از GC/MS نشان داد که اسانس زنیان، مرزه و نعناع فلفلی به ترتیب شامل 21، 22 و 35 ترکیب مختلف می باشند . مهمترین ترکیبات در اسانس زنیان شامل تیمول (41/7%)، گاما- ترپینن (30/2%)، و پ- سیمین (19%) می باشند که در این رابطه کارواکرول (54/7%) و گاما ترپینن (26/9%) به ترتیب مهمترین ترکیبات اسانس مرزه می باشند و مهمترین ترکیبات اسانس نعناع فلفلی شامل منتول (35/1%)، منتون (17/4%) و منتوفوران (11/6%) میباشند. نتایج حاصل از تست های ضد قارچی نشان داد که هر سه اسانس علیه تمامی قارج ها دارای اثرات متوسط تا قوی بوده، که دراین زمینه اسانس زنیان و مرزه نسبت به اسانس نعناع فلفلی اثرات ضد قارچی قوی تری داشته که نتایج حاصل منطبق با نتایج حاصل از آنالیز GC/MS هریک از سه اسانس می باشد.