دزیمتری سنگهای ساختمانی(گرانیت، مرمریت، آهکی و چینی) عرضه شده در شهر کرمان از نظر تابش پرتو گاما در سال 1392

مقدمه و اهمیت موضوع:سنگ از جمله مصالح ساختمانی است که از کانیهای مختلف تشکیل شده و در صنعت ساختمان به شکلهای گوناگون به مصرف میرسد(institute 1388).در برخی سنگهای ساختمانی مانند گرانیت عناصر رادیواکتیوی مانند اورانیوم و توریوم وجود دارد( tilaki and Yazdanifar 1388).با توجه به اینکه انسان بطور متوسط 80 درصد وقت خود را در محیط های بسته و داخل ساختمانها سپری می کنند احتمال پرتوگیری آنها بالا میرود.لذا بایستی سنگهای استفاده شده از نظر پرتوزایی بیخطر باشند( Ferdoas et al., 2007).هدف از انجام این مطالعه بررسی و تعیین دزیمتری سنگهای ساختمانی در سنگفروشی های شهر کرمان در سال 1392 بمنظور مشخص کردن احتمال پرتوزایی آنها می باشد.مواد و روش ها:با مراجعه به سنگفروشی های شهر کرمان، سنگهای ساختمانی موجود و مصرفی شهر از نظر نوع و محل استخراج شناسایی شد.بدواً فهرستی از سنگهای مصرفی تهیه گردید.سپس سنگها از یکدیگر تفکیک و جمعاً 120نمونه از انواع مختلف سنگ مورد دزیمتری قرار گرفت.دزیمتری با دستگاه دزیمتر قلمی مدل MKS در دو حالت تعیین آهنگ دز گاما یا (EDR) برحسب میکروسیورت بر ساعت و تعیین دز معادل گاما یا(ED)بر حسب میلی سیورت انجام شد.(EC 1999)نتایج و بحث: بیشترین میزان EDR در سنگهای گرانیت مورد آزمایش مربوط به گرانیت وارداتی قرمز چین به میزان 0.22 میکروسیورت بر ساعت مشاهده شد و نیز در سنگهای مرمریت مربوط به صورتی انارک به میزان 0.077 میکروسیورت بر ساعت مشاهده گردید. دامنه تغییرات میزان EDR در سنگهای گرانیت نمونه 0.22 – 0.07 و میانگین آن 0.14 میکروسیورت برساعت بوده است.در سنگهای مرمریت دامنه تغییرات میزان EDR 0.08 – 0.05 و میانگین آن 0.06 میکروسیورت بر ساعت بدست آمد.در سنگهای آهکی بیشترین میزان EDR مربوط به زرد ماکو به میزان 0.03بود.دامنه تغییرات میزانEDR 0.03 – 0.01 ومیانگین آن 0.02میکروسیورت بر ساعت بوده است.در سنگهای چینی دامنه تغییرات میزانEDR 0.04 – 0.02 و میانگین آن 0.03 بدست آمد.بیشترین میزان EDR نیز در کرم رنگ عباس آباد به میزان0.039مشاهده شد.میزان ED در تمامی نمونه ها برابر صفر تعیین گردید.نتیجه گیری: با توجه به دزیمتری انجام گرفته،میزان تابش گاما در همه سنگها در حد مجاز قرار گرفته است.گرچه میزان پرتوی سنگهای مورد آزمایش کمتر از حد مجاز می باشد ولی با توجه به اینکه میزان دز برخی از انواع سنگها(گرانیت قرمز چین)نزدیک حد مجاز می باشد توصیه می شود مراقبت لازم در مورد سنگهای وارداتی بیشتر شده و در مواردی که سنگهای مشابه با دز کمتر در کشور وجود دارد از ورود آنها جلوگیری شود