حفاظت از محیط زیست از منظر فقه اسلام

بی تردید، موضوع آلودگی محیط زیست یکی از مهمترین معضلاتی است که انسان معاصر را با چالشهای جدی روبرو کرده است. این مساله از آن جهت دارای اهمیت است، که علائم تهدیدکننده حیات آشکار شده و نسل حاضر و آینده را به دلیل آلودگیهای گسترده زیست محیطی، با تهدید مواجه ساخته است. از سوی دیگر، انسان بدون داشتن محیط زیستی امن و سالم، قادر نخواهد بود به زندگی طبیعی خود ادامه دهد. به همین جهت، حفظ و حمایت از محیط زیست و سالم نگه داشتن آن، به عنوان یکی از مهمترین نیازهای اساسی برای ادامه حیات، مورد توجه و عنایت همگان قرار گرفته است. به دیگر سخن حق بهره مندی از محیط زیست را باید از مصادیق مهم حقوق بشر یاد نمود، که شرع مقدس در آموزه های خود و در قرآن کریم ضمن یادآوری این مطلب، بر مصونیت طبیعت و منابع طبیعی و تعادل زیست محیطی از هر گونه تجاوز و تعدی تاکید ورزیده است و بر این اساس، تجاوز و تعدی به طبیعت را فساد در زمین دانسته که عذاب اخروی و مسئولیت دنیوی را در پی خواهد داشت. اسلام برای حفاظت از محیط زیست احکام و آداب خاصی دارد که این احکام و آداب به عنوان راهکارهایی در حوزه های مختلف عملکرد انسان در رابطه با طبیعت، مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این نوشتار، مبانی فقهی حق بهره مندی از محیط زیست سالم، از دیدگاه شرع مقدس مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.