بررسی کارایی HYDRUS-2D در شبیه سازی حرکت املاح تحت آبیاری قطره ای نواری

برای مقابله با مشکل کمبود آب، مصرف بهینه آن، آبیاری با آب های نامتعارف نظیر آب شور و لب شور و استفاده از سامانه های آبیاری با راندمان بالا مانند آبیاری قطره ای به عنوان راهکار توصیه می شود. عدم مدیریت صحیح در مصرف منابع آب، موجب کاهش سطح آب زیرزمینی، افزایش تجمع نمک در سطح خاک و شور شدن بسیاری از خاک های کشور شده است، آلودگی محیط خاکی نیز از مسائل مهم زیست محیطی است. آزمایش های مزرعه ای برای تعیین و تحلیل مدیریت های مختلف آبیاری با آب شور مفید است اما به دلیل محدودیت های اجرایی مانند بالابودن هزینه و زمان بر بودن از مدل های شبیه ساز استفاده می شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی حرکت املاح تحت شرایط مزرعه ای و حالت غیرماندگار برای خاک ناهمگن با برآورد همزمان پارامترهای هیدرولیکی و انتقال املاح در خاک به روش حل معکوس توسط مدل HYDRUS-2D می باشد. برای این منظور سامانه آبیاری قطره ای نواری (تیپ) به عنوان منبع خطی اجرا شد. آب آبیاری با تزریق نمک به شوری 5 دسی زیمنس بر متر رسید. برای بررسی وضعیت املاح، نیم رخ خاک تا عمق 40 سانتی متری حفر و شبکه بندی شد و نمونه برداری از زیر تیپ و فاصله افقی 20 سانتی متری از تیپ صورت گرفت. پارامترهای انتقال املاح وپارامترهای هیدرولیکی خاک برای دو لایه برآورد شدند و مقدار هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک حاصل از آزمایش صحرایی با هدایت الکتریکی عصاره اشباع شبیه سازی شده با مدل HYDRUS-2D توسط آماره های RMSE و EF مورد ارزیابی قرار گرفت و محدوده RMSE برای زیر تیپ بین 02818/0 تا 1348/0 دسی زیمنس بر متر و برای جانب تیپ بین 0096/0 تا 06117/0 دسی زیمنس بر متر به دست آمد و محدوده EF در زیر تیپ 94 تا 99 درصد و در جانب تیپ 64 تا 98 به دست آمد. بدین ترتیب کارایی مدل برای شبیه سازی حرکت املاح در خاک با بافت سنگین تحت منبع خطی مورد تایید قرار گرفت و می توان از این مدل به عنوان ابزاری مناسب، برای طراحی و مدیریت آبیاری قطره ای نواری با آب شور استفاده کرد.