بررسی کارایی تثبیت بیولوژیک ازت سویه های ریزوبیوم در همزیستی با دو رقم لوبیا به روش رقت ایزوتوپی ازت- 15

منافع حاصل از گنجاندن گیاهان زراعی خانواده بقولات ) ) leguminosae در تناوبهای زراعی در بهبود حاصلخیزی خاک و مدیریت ازت از دیرباز شناخته شده است . گیاهان این خانواده می توانند در همزیستی با باکتریهای خاکزی با نام عمومی ریزوبیوم ازت اتمسفری را تثبیت کرده و در اختیار گیاه قرار دهند . حتی در بیشتر موارد گیاهان بعدی که در تناوب با لگوم ها قرار می گیرند می توانند از این موهبت بهره مند شوند . لوبیا از گیاهان مهم این خانواده است که از منابع مهم کالری و پروتئین در تغذیه انسان محسوب می شود بطوریکه دانه لوبیا دارای 20-25 درصد پروتئین و 50-56 درصد هیدرات کربن می باشد . لوبیا قادر است در همزیستی با ریزوبیوم ها مقادیری تا بیش از 100 کیلوگرم ازت در هکتار را که بیش از %70 نیاز ازتی خود است را تثبیت نماید 5] ، 6 و [.7 برای سنجش مقدار ازت تثبیت شده که میتواند در مطالعات انتخاب سویه ها و ارقام لوبیا کمک نموده و بعلاوه در مدیریت مقدار و نحوه استفاده از کودهای ازتی مؤثر باشد از روشهای متعددی استفاده می شود . روشهایی مانند احیای استیلن بدلیل عدم دقت کافی فقط می توانند در غربال نمودن اولیه تعداد زیاد سویه ها یا ارقام مورد استفاده قرار گیرند . روش سنجش اورئید ها در آوند ها نیز بدلیل وقت گیر بودن و صرف هزینه از استقبال زیادی برخوردار نیست . در حال حاضر روشهایی مانند محتوای ازت گیاه و یا تفاوت مقدار ازت در گیاهان تلقیح شده و شاهد در کشور ایران و بسیاری از کشورهای دنیا برای انتخاب رقم و یا سویه های مؤثر استفاده میشوند . برای تعیین مقدار دقیق ازت تثبیت شده هیچیک از روشهای ذکر شده از کارایی لازم برخوردار نیستند . استفاده از روشهای ردیابی به کمک ایزوتوپهای ازت میتواند در این قسمت بسیار سودمند باشد . روش رقت ایزوتوپی که بر پایه کاربرد مواد غنی شده از ایزوتوپ 15 ازت و سنجش نهایی نسبت ازت 14 به 15 در گیاهان لگوم است از حدود سی سال پیش در مطالعات تثبیت بیولوژیک ازت به طور گسترده ای به کار گرفته شده است 1] ، 2 و [.3 در این مطالعه با استفاده روش رقت ایزوتوپی ازت 15 توان تثبیت ازت دو سویه ریزوبیومی بومی منتخب در همزیستی با دو رقم لوبیا در مقایسه با دو سویه ریزوبیوم شناخته شده بین المللی در مزرعه تعیین شده است