بررسی و ارزیابی علل تغییر کاربری اراضی شهر قائمشهر (براساس مصوبات کمیسیون ماده 5)

تغییر کاربری اراضی، یعنی تغییر در نوع استفاده از زمین، که لزوماً تغییر در سطح زمین نبوده، بلکه شامل تغییر در تراکم و مدیریت زمین نیز می باشد. در کشور ما نیز یکی از ارکان مدیریت شهری که می تواند کاربری ها را کنترل نماید، کمیسیون ماده 5 است. هدف از این پژوهش شناسایی بیشترین و کمترین تغییرات کاربری اراضی صورت گرفته بر اساس مصوبات کمیسیون ماده 5 در شهر قائمشهر و بررسی علل آن طی سال های 85-1391 می باشد. تجزیه و تحلیل مصوبات نشان می دهد که بیشترین تغییر کاربری از باغ و فضای سبز به مسکونی بوده و کمترین تغییرات نیز در دسته مسکونی به خدمات می باشد. برای بررسی علل تغییر کاربری اراضی، از دو روش کمی و کیفی استفاده شده است. در روش کیفی، هم پوشانی لایه های اطلاعاتی مورد نظر با استفاده از نرم افزار arc gis صورت گرفت. در بررسی کمی، پرسش نامه ای تنظیم شد و در اختیار 30 نفر از مدیران، شهرسازان و کارشناسان کمیسیون ماده 5 اداره راه و شهرسازی شهرستان قائمشهر و ساری و استانداری قرار گرفت. نتایج حاصل از پرسش نامه استخراج و به وسیله نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت. بررسی ها نشان داد که مهمترین علت تغییر کاربری، مشکلات مالی و عدم تأمین بودجه توسط شهرداری ها و دولت جهت تملک کاربری های خدماتی و همچنین ضعف مدیریت شهری، موارد قانونی ناکافی، ناکارآمدی طرح های توسعه شهری، ارزش افزوده زمین و ساختمان، وضعیت معیشتی مردم، پائین بودن بازده اراضی کشاورزی و باغی، رشد طبیعی جمعیت، حد ن صاب تفکیک پائین زمین در شهر قائمشهر و ایجاد شبکه های ارتباطی جدید از جمله علل دیگر تغییر کاربری محسوب می شوند. در نهایت می توان راهبردهایی مانند ایجاد درآمد پایدار برای دستگاه ها مخصوصاً شهرداری ها و افزایش مشارکت پذیری در تهیه طرح ها و مدییت شهری را ارائه داد.