قنات: نشانه ای پایدار در گذر زمان (نمونه موردی: قنات قصبه گناباد)

قنات به عنوان یکی از مهم ترین ابداعات ایرانیان، نمونه کاملی از سازگاری انسان با محیط پیرامونش و نشانه ای از پایداری شهرهای کویری ایران محسوب می گردد. مهم ترین هدف از این پژوهش، شناسایی فرم، عملکرد و جنبه های معنایی در قنات به صورت تصویرکنونی شهروندان از آن، با هدف پیدا کردن یک تصویر جامع از اثرات اجتماعی و زیست محیطی بازسازی قنات است. در این راستا، این نوشتار برآن است که ساختار قنات را از سه وجه فرم، کارکرد و معنا در دوران باستان بررسی نماید و بدین منظور در این پژوهش از روش اسنادی و مطالعات کتابخانه ای بهره گرفته شده و قنات گناباد به عنوان یک نمونه موردی از وجوه فوق الذکر مورد مطالعه قرار گرفته است. در حال حاضر این قنات با مشکلات عدیده ای مواجه است که آن را در معرض آسیب های جبران ناپذیری قرار داده است و لزوم احیاء و بازسازی آن را بیش از پیش نمایان می سازد. در نهایت بامروری بر اسناد مکتوب، پس از شناخت وضعیت موجود این قنات، راهکارها و پیشنهاداتی در زمینه احیاء و بازسازی این میراث ارزشمند ارائه می گردد.