وراثت پذیری و نحوه عمل ژن برخی صفات کمی و کیفی در آفتابگردان

این تحقیق به منظور ارزیابی قابلیت توارث و عمل ژن برخی از صفات کمی و کیفی لاینهای آفتابگردان و هیبرید حاصل از تلاقی آنها به روش لاین × تستر اجرا شد. صفات مورد ارزیابی عبارت بودند از: تعداد روز تا پنج درصد گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، قطر طبق، ارتفاع بوته، طول دمبرگ، قطر وسط ساقه، وزن خشک بوته، وزن مغز دانه، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، درصد روغن و عملکرد دانه. تجزیه واریانس صفات گویای وجود اختلاف معنی دار بین ژنوتیپها برای کلیه صفات بود. وراثت پذیری عمومی اکثر صفات بیشتر از 80 درصد برآورد شد که احتمالا به خاطر تاثیر گذاری کم محیط بوده است. اما وراثت پذیری خصوصی برای کلیه صفات به جز عملکرد دانه، تعداد روز تا پنج درصد گلدهی و وزن مغز دانه کمتر از 30 درصد برآورد شد که میتوان آن را به بیشتر بودن سهم اثرات غالبیت ژنی در کنترل ژنتیکی این صفات نسبت داد. برآورد کمتر از واحد نسبت واریانس ترکیب پذیری عمومی به واریانس ترکیب پذیری خصوصی در مورد تمام صفات مبین برتری نقش اثرات غیر افزایشی ژنها در کنترل ژنتیکی همه صفات است، بنابراین پیشنهاد میشود در پروژه های اصلاح آفتابگردان، تمرکز بیشتر روی تولید هیبرید اعمال گردد.