سیره پیامبر(ص)، معیار عرفان اسلامی بازتاب یافته در متن های صوفیانه فارسی

تصوف اسلامی بر مبنای چه محورهایی شکل گرفته است، و بر اساس کدام شاخص ها و معیارها مسیر حرکت خود را تنظیم کرده و خطاهای خود را چگونهاصلاح نموده است؟ بررسی ها نشان می دهد منشأ عرفان و تصوف اسلامی، منحصراً قرآن و سیرت پیامبر است؛ اما در مسیر حرکت خود، از آداب و رسوم و دیدگاه هایسایر ملل نیز متأثر شده است؛ و اینکه بعضی -هر چند با دیدگاه های مختلف- کوشیده اند مسیر عرفان و تصوف اسلامی را به عکس نشان دهند، احتمالاً تحتتأثیر برداش تها و دیدگا ه های دینی و سیاسی خود بوده اند، یا بسته به نوع نگرش خود خواسته اند با نشان دادن منشأ غیراسلامی برای آن، تصوف و عرفان اسلامیرا مغایر شریعت اسلامی یا در کنار آن قلمداد کنند؛ یا به گون های آن را معرفی کنند که نشان دهند سلوک عرفانی سنتی ادب فارسی، بی نیاز از عمل به احکام شریعتاسلامی است. حال آنکه مستندات فراوان حاکی از آن است که عرفان اسلامی مستقیماً از قرآن و سیره نبوی، و روش و سلوک اهل بیت و صحابه و تابعین و زهادصدر اسلام نشئت گرفته است؛ اما بتدریج دیدگا ههای پیروان مکاتب دیگر و آداب اجتماعی اقوام و ملل مختلف و بخصوص خواسته های نفسانی زاهدان و صوفیانریایی، بر آن تأثیر گذاشته است و سبب شده اندک اندک انحرافاتی در آن راه یابد، بنابراین مشایخ بزرگ صوف یه کوشیده اند از طریق تألیف کتب متعدد و ارشادمریدان، مسیر عرفان نظری و عملی را بر مبنای معیار و شاخصه اصلی آن، یعنی قرآن و سیرت پیامبر اکرم اصلاح کنند و آن را به مسیر اصلی خود بازگردانند تاعرفان و تصوف اسلامی همچنان بتواند در شاهراه اصلی خود به مسیرش ادامه دهد.