تبیین دیدگاه های طراحی یادمانهای شهدای دفاع مقدس و مقابر مشاهیرایران

از دیرباز تا کنون ساخت مقابر و یادمان مختص افراد سرشناس چون شعرا، روحانیون و یا افرادی از طبقه خاص اجتماعی بوده است. اما پس از هشت سال جنگ تحمیلی و دفاع مقدس برنام هریزان و طراحان را بر آن داشته است که با توجه به جایگاه والای شهدا و با توجه به اعتقادات ایرانیان و با الگو گرفتن از کالبد و هویت هنر یادمان سازی به ساخت مشهدالشهدا و یا یادمان شهدا پرداخته شود. مقاله حاضر در پی آن است که از رهگذر بررسی پیشینه و سیر تحول مقابر و یادمانها در ایران و تحلیل مصادیق و نمونه ها به تبیین راهکاری برای ساخت یادمان شهدا همت گمارد. پرسش اصلی این است که چه اصولی در طراحی یادمانهای جنگ باید رعایت شود تا خاطره جمعی آن برای شهروندان تداعی گردد؟ علت تبدیل شدن بعضی از مقابر مفاخر ایران و تبدیل شدن آنها به یادمانهای شهری چیست؟ این پژوهش با موضوع برخورد کیفی دارد، در این راستا از مطالعات اسنادی و میدانی و تحلیل محتوا استفاده شده است. دستاوردها نشان دهنده آن است که طراحان یادمانهای شهدا توجهی به بکار بردن مفاهیم انتزاعی در کالبد بنا ندارند و فقط با الگوبرداری از کالبد مقابر گذشته همچون آرایه ها و نیارش بنا طراحی کردهاند. از اینرو میتوان برای طراحی این دسته از ابنیه با توجه به هویت فردی هر شهید و مفاهیم عمیق نهفته در واژه شهید به یک نتیجه مطلوب دست یافت