اهمیت چمنزارهای طبیعی (Meadows) در نظام بهره برداری از مراتع نیمه استپی استان اردبیل

چمنزارهای استان اردبیل با سطحی معادل 250000 هکتار حدود 25 درصد از مراتع استان را در بر می گیرند که بصورت پراکنده بیشتر در دامنه های شمالی و شرقی سبلان، اراضی هموار سرکوه ها، کف و سواحل رودخانه ها قرار دارند. بمنظور شناسایی، تعیین گونه های غالب و همراه، میزان تولید علوفه و نظام های بهره برداری از چمنزارها، محل های الگو جهت نمونه گیری انتخاب شد و ویژگی های مربوط به پوشش گیاهی از قبیل: نوع گونه ها، فرم های رویشی و میزان تولید علوفه، از طریق نمونه گیری تصادفی با استفاده از ترانسکت و کوادرات اندازه گیری گردید. از نتایج بررسی چنین برمی آید که میزان تولید چمنزارها بالغ بر 2000 کیلو گرم (اطلاعات مربوط به نظام های بهره برداری از طریق مطالعات صحرائی و مصاحبه با دامداران) علوفه خشک درهکتار است، ضمن اینکه در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوائی در طول فصول بهار و تابستان و پاییز نیز رویش ادامه دارد. از نظر فرم رویشی، همی گریپتوفیت ها (غالباً گندمیان چند ساله) و تروفیت ها (یکساله ها) سهم بیشتری را در پوشش گیاهی داشته است. این چمنزارها عموماً توسط دو گروه عمده از دامداران یعنی دامداران روستایی و عشایری مورد بهره برداری قرار می گیرند، روش های بهره برداری به دو طریق یعنی چرای مستقیم دام و جمع آوری و ذخیره علوفه است. فصل استفاده از مراتع تابع شرایط اقلیمی است و در طول سال متناسب با شرایط آب و هوایی مورد بهره برداری قرار می گیرند. چرای زودرس و مداوم و برداشت علوفه جهت ذخیره زمستانی یک روش معمول بشمار می رود که این کار موجب کاهش تولید علوفه و بعضاً تخریب چمنزارها شده است.