پهنه بندی وضعیت حاصلخیزی خاک براساس محتوای عناصر غذایی قابل جذب (ماکرو و میکرو المنت ها) برای کشت چغندر قند در دشت فریمان با استفاده مدل FAHP و GIS

تعیین حاصلخیزی خاک برای مشخص کردن میزان کود دهی اهمیت ویژه دارد. بدون توجه به میزان حاصلخیزی خاک، با مصرفنادرست کودهای شیمیایی، نه تنها عملکرد کیفی و کمی محصولات کشاورزی بالا نمی رود، بلکه باعث می شود ضمن تحمیل هزینههای اضافی، تعادل عناصر غذایی در خاک به هم خورده و مشکلات و معضلات زیست محیطی نیز بروز نماید. بنابراین ارزیابی و تهیهنقشه حاصلخیزی خاک، ضروری است. در این پژوهش، نقشه حاصلخیزی خاک با استفاده از سامانه فازی- تحلیل سلسله مراتبی، درمحیط GIS تهیه شد. داده های ورودی شامل مقادیر قابل جذب ازت (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، منیزیم (Mg)، سدیم (Na)، منگنز (Mn)، آهن (Fe)، مس (Cu) و روی (Zn) تعداد 115 پروفیل مطالعاتی خاک در منطقه فریمان واقع در استان خراسان رضوی است. نقشه پهنه بندی هر یک از این متغیرها با روش میان یابی IDW تهیه سپس برای هر یک از فاکتورهای مورد مطالعه، یک تابع عضویت فازی با توجه به راهنمای سایز (Sys) تعریف گردید. در نهایت برای دستیابی به نقشه نهایی حاصلخیزی خاک در منطقه مورد مطالعه، از تکنیک AHP به منظور وزن دهی به فاکتورها با نرخ سازگاری 0/05 استفاده شد. نتایج نشان داد ازت نیتراتی با وزن 0/338 و فسفر با وزن 0/200 و پتاسیم با وزن 0/117 بیشترین تأثیر و سهم در حاصلخیزی خاک در منطقه مورد مطالعه داشته است. غلظت عناصر میکرو در خاک منطقه بالاست اما بدلیل نقصان عناصر ماکرو در خاک، حدود 93 درصد سطح منطقه مورد مطالعه از لحاظ حاصلخیزی برای کشت چغندر قند، در کلاس خیلی ضعیف و 7 درصد در کلاس ضعیف قرار دارد.