مقایسه نقش مایه پرنده در آثار فلزی دوران ساسانی با قرون اولیه هجری تا سلجوقی تبرستان

پرندگان جاندارانی هستند که همواره مورد توجه مردمان در طول تاریخ بشری بوده و مظهر قدرت و نمادین بودند. در نواحی شمالی ایران به ویژه تبرستان(مازندران و گلستان) آثار فلزی ای در گوشه و کنار موزه های استانی مشاهده شده که با نگاهی عمیق تر پی به وجود تفاوتهایی از لحاظ نقوش پرندگان بکار رفته بر روی آنها در دوران ساسانی تا سلجوقی این خطه می بریم که به نظر می رسد این امرریشه در باورهای مردمان این منطقه داشته است.اصلی ترین سؤالات این پژوهش آن است که مهم ترین پرندگان نقش بسته در آثار فلزی تبرستان شامل چه پرندگانی است و مهم ترین مفهوم نمادین آن ها چیست؟ و مهمترین تفاوت میان نقش پرنده در دوران ساسانی با دوران اسلامی در چیست؟طبق بررسی های اولیه به نظر می رسد که در میان نقش مایه ها از دوران ساسانی تا دوران اسلامی عقاب، طاووس و خروس از فراوانی بیشتری برخوردار بوده و معنای نمادینی از اقتدار، قدرت، رستاخیز و فناناپذیری که با اعتقادات و باورهای مردمان این خطه عجین شده را در بردارند. در دوران ساسانی بیشنر این نقوش بر روی بدنه داخلی یا خارجی شی حک شده اند ولی در دوران اسلامی علاوه بر نقش بستن طرح بر روی بدنه اصلی، فرم کلی پرنده به صورت حجمی مستقل به شی الحاق می شود که مهمترین تفاوت ظاهری در کاربرد نقش پرنده در دوران ساسانی و اسلامی را نمایان می سازد. هدف اصلی این پژوهش مستند نگاری، شناسایی، معرفی و یافتن معانی نمادین نهفته دراین آثار می باشد. اطلاعات اولیه ی این پژوهش به صورت میدانی و کتابخانه ای است و به شیوه ی توصیفی- تحلیلی شرح داده شده است