جایگاه مناطق آزاد در راستای توسعه گردشگری پایدار (مطالعه موردی: منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی)

گردشگری یکی از راهکارهایی است که توان جذب سرمایه های داخلی و خارجی و به پیروی از آن توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در جوامع انسانی را به دنبال دارد. یکی از مناطقی که می تواند در توسعه ی گردشگری پایدار تأثیر گذار باشد مناطق آزاد تجاری- صنعتیدر هر کشوری است. مناطق آزاد ناحیه ای از کشور است که خارج از محدوده ی فیزیکی، قانونی و اداری و تأسیسات گمرکی قرار دارد. هدف پزوهش حاضر مطالعه ی جایگاه مناطق آزاد در راستای توسعه گردشگری پایدار در منطقه تجاری- صنعتی انزلی در استان گیلان می باشد. این منطقه به تبع خصوصیات خود به لحاظ شرایط زیست محیطی و همچنین گستردگی فعالیت ها در صورت کنترل و هدایت اقدامات و پروژه های توسعه به خصوص طرح ساخت بندر کاسپینف مجتمع صنعتی و مسکونی و همچنین استفاده از امکانات می توان در پیشبرد اهداف توسعه ی پایدار گردشگری نقش مؤثر ایفا نماید. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد. داده های مورد نیاز با استفاده از منابع اسنادی و مطالعات کتابخانه ایف مشاهدات میدانی و توزیع پرسش نامه به گردشگران و مسئولین مرتبط و نیز از طریق مطالعه ی شرایط محیطی- اجتماعی این محدوده و با بررسی فعالیت ها و طرح های توسعه ای منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی با اهداف توسعه ی گردشگری پایدار گردآوری شده است. جامعه آماری را گردشگران بومی و غیر بومی منطقه مورد مطالعه در بر می گیرد که تعداد آنها به حدود 250 نفر می رسد که از این تعداد حدود 30 درصد جامعه، یعنی 80 نفر به عنوان حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی و به شکلی نامنظم انتخاب گردیدند. و دیدگاه های آنها در خصوص عوامل جغرافیایی، اقتصادی، عمرانی و زیرساختی و دانش و فناوری در فرآیند نقش منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی در توسعه گردشگری پایدار مورد کنکاش قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیلی SWOT و نرم افزار Excel استفاده شده است و با توجه به نتایج به دست آمده مجموع عوامل دالخی و خارجی راهکاراهی بهینه در جهت توسعه گردشگری پایدار در منطقه ارائه شده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی از موقعیت مناسب جغرافیایی برخوردار است چرا که هم جواری بندر کاسپین با بنادر سایر کشورهای حاشیه دریای خزر می تواند به عنوان قطب گردشگری مطرح گردد. با توجه به پتانسیل های بالای منطقه توسعه گردشگری پایدار می تواند به اشتغال زایی، افزایش درآمد، توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در منطقه بیانجامد. بنابراین لزوم توجه به گردشگری پایدار در منطقه بیش از گذشته باید مورد توجه مسئولان و برنامه ریزان کشور قرار گیرد.