بررسی تأثیر اقتصاد زیرزمینی بر واردات دارو در ایران

دارو به عنوان یک کالای استراتژیک، ارتباط مستقیم با سلامت و بهداشت جوامع دارد. سیاست گذاری در زمینه تأمین نیازهای دارویی بخش سلامت کشور وابسته به تعیین اثر عوامل مختلف مؤثر بر تولید، واردات و مصرف دارو است. واردات دارو طبق ادبیات اقتصادی مانند واردات هر کالای دیگر می تواند تابعی از درآمد ملی و نرخ ارز در نظر گرفته شود. یکی از عواملی که بر واردات دارو تأثیر گذار است. فعالیت های اقتصادی زیرزمینی مرتبط با آن مثل قاچاق دارو و بازارهای غیررسمی است. روش بررسی: در این مطالعه با بهره گیری از رویکرد منطق فازی و با استفاده از نرم افزار Matlab نسخه 2012، حجم اقتصاد زیرزمینی برآورد گردید و سچس با تصریح یک مدل واردات برای اقلام دارویی، اثر اقتصاد زیرزمینی بر تقاضای واردات دارو در ایران در دوره 90-1350 با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی و توسط نرم افزار Eiews نسخه 6 مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: اولاً سهم اقتصاد زیرزمینی در تولید ناخالص داخلی در طول دوره مورد بررسی بر نوسان و ثانیاً اثر اقتصاد زیرزمینی بر تقاضای واردات اقلام دارویی در ایران منفی و غیر معنادار بود. بحث و نتیجه گیری: معنادار نبودن اثر حجم اقتصاد زیرزمینی بر واردات دارو در کشور بیانگر این است که علی رغم ضرورت توجه به پدیده قاچاق و بازارهای پنهان و غیررسمی دارو در امر سیاست گذاری، تصمیم گیری بخش سلامت در حوزه واردات دارو بدون توجه به این عامل مهم صورت پذیرفته است.