رویکردهای غالب روان شناختی زبان پیرامون فرآیند درک اصطلاح

عبارات اصطلاحی، ساختهای زبان شناختیای هستند که بر خلافت جملات عادی زبان از جمع جبری معنای سازههای تشکیل دهنده شان نمی توان به معنای کل آنها پی برد و از نظر نحوی نیز ساختاری انعطاف ناپذیر دارند؛ بدین صورت که برخلاف جملات عادی زبان نمیتوان همهٔ فرآیندهای نحوی را دربارهٔ آنها اعمال کرد. در پژوهش حاضر کوشیدهایم تا ضمن معرفی مهمترین مدلهای روان شناختی زبان در رابطه با فرآیند درک اصطلاح، کارایی این مدلها را در تبیین ویژگیهای معناشناختی اصطلاحات فارسی به بحث بگذاریم. وجه مشترک رویکردهای سنتی تأکید بر پردازش معنای تحتاللفظی میباشد. به عبارتی دیگر، این رویکردها یا قائل به روند پردازشی پیوسته، یعنی پردازش معنای تحتاللفظی پیش از پردازش معنای مجازی بودند و یا بر پردازش متوازن این دو معنا توجه می کردند. اما وجه مشترک دیدگاههای نوین اهمیتی است که برای نقش مؤلفه های بافتی در تسریع فرآیند درک اصطلاح قائلند. تحلیل معناشناختی، نمونه هایی از اصطلاحات زبان فارسی نشان داد که هیچ یک از این رویکردها به تنهایی نمی توانند ویژگیهای متنوع معناشناختی اصطلاح را تبیین کنند. اصطلاح در زبان فارسی مقولهای یکپارچه و همگن نیست، بلکه میتوان با توجه به ویژگیهای درون مقولهای متنوع اصطلاح از جمله شفافیت معنایی، شناخته شده بودن اصطلاح برای سخنگویانزبان، ترکیب پذیری معنایی و ابهام، تعریفی متفاوت از هرگونه عبارت اصطلاحی ارائه کرد.