کنش متقابل رفتار وفضا در فضای عبادی وشبستان مسجد ( مطالعه موردی شبستان بیت الشتاء وشبستان عباسی در مسجد جامع (عتیق ) اصفهان

مسجدجامع (عتیق) اصفهان درمحله دردشت اصفهان واقع شده است. این مسجد ازگذشته تاکنون مورداستقبال مردم برای عبادت وسایرفعالیتهای فرهنگی ، سیاسی واجتماعی قرارگرفته است. شبستان مسجدبه عنوان یک فضای داخلی ومحل برگزاری نماز جماعت وفردی ازجمله مهمترین فضاهای مسجدبه شمارمی رود. بررسی معماری شبستانهای مسجدجامع (عتیق ) وکنش متقابل رفتاروفضاوهمچنین پی بردن به نکاتی درمعماری آنها که منجر به استقبال مردم ازاین فضاها شده است می تواند درطراحی بهترفضای داخلی مساجد ومکانهای عبادی راهگشا باشد. در حال حاضر نماز جماعت به هنگام زمستان درشبستان بیت الشتاء وتابستانها درشبستان عباسی برگزارگردد. این دوشبستان ازنظرمعماری دارای تفاوتهایی هستند. دراین پژوهش کوشیدده شده است ضمن بررسی تاثیرویژگی های معماری این دوشبستان بررفتار عبادت کنندگان بایکدیگر موردمقایسه نیز قرارگیرند.نتایج اولیه پژوهش ازطریق کارمیدانی شامل ((مشاهده رفتارها)) واندازه گیری ابعادفضا بدست آمده است و درمرحله بعدی باانجام تحلیلهایی برروی این کمیتهای فضایی به کیفیت های فضایی اشاره شده است. سوال پژوهش این است که معماری شبستان بیت الشتاء وعباسی بررفتار استفاده کنندگان چه تاثیراتی دارد؟نتایج پژوهش نشان می دهند تعدادافراد بیشتری تمایل به نشستن درکنارستون درشبستان بیت الشتاء دارند. علت این امرتفکیک فضایی بیشتر درشبستان بیت الشتاء ، وجودمحور قوی دراین شبستان وعدم تمایل نمازگزاران به حضور دراین محور وهمچنین فرم ستون وابعادآن می باشد،مشاهدات نشان می دهد که مردان، احتمالا به دلیل هیجان خواهی بیشتری که نسبت به زنان دارند، درقسمتهای جلویی شبستان ودورازدرب ورودی می نشینند. همچنین مردان احتمالا به دلیل فضای شخصی بزرگتری که دارند، نسبت به زنان، فاصله بیشتری ازیکدیگر می گیرند.