تجزیه و تحلیل روند تغییرات فضای سبز شهری: مطالعه موردی منطقه دو تهران

پهنه شهری تکنواکوسیستمی است که به‌واسطه حضور گسترده ساختارهای مصنوعی و نفوذناپذیر، گیاهان و حیوانات اهلی شده و جریان تغییر یافته مواد وانرژی به طور بارزی مشخص می‌شود. افزایش جمعیت شهری و به تبع آن گسترش فیزیکی شهر موجب تغییر و تخریب فضاهای سبز و باز شده است. فضاهای سبز و باز، بازماندگان طبیعت در تکنو اکوسیستم شهری می‌باشند و نقش کلیدی در ارتقا کیفیت محیط زیست و شکل‌گیری شهر پایدار ایفا می‌کنند. بنابراین شناخت پویایی مکانی و زمانی فضاهای سبز به طور کمی، پیش‌نیاز برنامه‌ریزی و مدیریت پایدار فضای سبز شهری می‌باشد. در این پژوهش اثرات شهرنشینی و توسعه شهری بر روی فضاهای سبز و باز منطقه دو تهران به صورت کمی در دو مقطع زمانی (1368 و 1381) با استفاده از تفسیر بصری عکس‌های هوایی و سیستم اطلاعات جغرافیایی‌(GIS) مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس تحلیل‌های صورت گرفته، فضاهای سبز طبیعی و باز کاهش چشمگیر یافته و فضای سبز مصنوعی از افزایش مناسبی برخوردار بوده است. لازم به ذکر است عمده تغییر کاربری‌ها و کاهش سطوح مورد نظر، در نیمه شمالی منطقه رخ داده است. در ارتباط با نواحی نه‌گانه منطقه 2، ناحیه 8 بیشترین سطح کاهش و ناحیه 6 کمترین سطح کاهش را نشان داد. دو راهبرد کلی از نتایج این تحقیق حاصل شد: 1) راهبرد حفاظت و حمایت از فضاهای سبز و باز موجود که از الویت و تقدم بیشتری برخوردار است، 2) راهبرد ایجاد فضاهای سبز در نواحی جنوبی و بخش‌هایی از نواحی مرکزی منطقه 2 که از کیفیت محیط‌زیستی پایین‌تری برخوردارند.