استفاده از GIS در برنامه ریزی و مدیریت سیستم های حمل و نقل شهری

مدیریت کارآمد شهر به عنوان یک سیستم پیچیده نه تنها نیازمند جمع آوری اطلاعات بلکه نیازمند ذخیره سازی و به هنگام نمودن و تحلیل داده ها است از این رو برای مدیریت سیستم شهر به یک سیتم اطلاعاتی مکانی احتیاج است . حمل و نقل به عنوان یکی از زیزسیستمهای شهری نیازمند یک سیستم اطلاعات مکانی است. این پژوهش با هدف بررسی کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در مدیریت و برنامه ریزی سیستم های حمل و نقل شهری و آزمون آن در یک منطقه صورت می گیرد. در این تحقیق با اتکا به اصول مدلسازی رفتار حرکتی مسافرین شهری، امکان ارزیابی ایجاد تغییرات در شبکه با استفاده ازGIS به منظور ارزیابی طرح های گسترش ظرفیت شبکه مورد بررسی قرار گرفته است مدلهای پیاده سازی شده بر روی شبکه استانداردSiouxfalls در ایالت South Dakotaو نتایج حاصل از آن نیز به عنوان نمونه در این تحقیق بیان می گردد. طرحها(تغییرات) مورد بررسی عبارتند از: ایجاد پل، احداث راههای جدید، تعریض راهها، تغییر جهت مسیر، تغییر مسیرهای دو طرفه به یک طرفه و برعکس، برای ارزیابی این طرحها و تغییرات ناشی از آنها از مدل تخصیص ترافیک استفاده شده است. در ایالت South Dakota، سیستم بهینه، بر اساس روش Frank Woif مناسب ترین و کامل ترین مدل برای پیاده سازی طرح می باشد و در این مورد از میان طرحهای ارائه شده، طرح 1 با احداث مسیر دو طرفه بینZ2 تاZ7 با ظرفیت عبوری 10000 وسیله نقلیه علاوه بر بهبود هزینه کلی بر میزان تراکم ترافیک تاثیر به سزایی دارد،همچنین مشخص گردید که توپولوژی شبکه نقش مهمی در عملکرد آن دارد به گونه ای که اجرای طرح 5 به صورت احداث تقاطع غیر مسطح با حذف یک گره از شبکه اوضاع را وخیم تر خواهد کرد.مهمترین نتایج حاصله از این پژوهش عبارت اند از:1. ارزیابی طرح های گسترش شبکه قبل از پیاده سازی آنها می تواند از هدر رفت سرمایه جلوگیری کند.2. مدلهای پیش بینی تقاضای سفر برای مدلسازی رفتار حرکتی مسافران می تواند به عنوان پایه و اساس ارزیابی طرح های گسترش شبکه مورد استفاده قرار گیرد.3. پیاده سازی مدلهای پیش بینی تقاضای سفر بر اساس GIS ضمن ارتقاء قابلیت های نمایشی و تحلیلی فرآیندهای مدلسازی تقاضای سفر، امکان ارزیابی طرح های مختلف شبکه را فراهم می کند.4. نتیجه حاصل از ارزیابی طرحهای پیشنهادی گسترش شبکه نشان می دهد که طرح های مشابه در مکانهای متفاوت نتایج مختلف دارند.5. لزومأ طرح های گسترش شبکه به بهبود عملکرد منجر نمی شوند.6. بعد مکانی در اطلاعات مرتبط با مدیریت زیر سیستمهای شهری از اهمیت بالایی برخوردار است که می تواند عاملی جهت تجمیع اطلاعات نامتجانس در زمینه مدیریت جامع و کلان نگر در محیط شهری باشد، که نتیجه آن ایجاد یک GIS شهری است.بنابراین می توان گفت، ایجاد GIS شهری نقطه عطفی در مدیریت زیرسیستم های شهری به شمار می آید. پیاده سازی موفق یک GIS شهری در کشورهای در حال توسعه مانند ایران با مشکلاتی مواجه است که مهمترین آنها کمبود داده است. اهتمام به اجرای مفاهیمSDI یا به عبارتی "زیر ساختارهای اطلاعات مکانی" در این راستا راهگشا است.