الگوی طراحی لاوسون و نمود آن در خانه سنتی ایرانی

در معماری ایرانی، خانه مفهومی وسیعتر از نیاز به یک سرپناه صرفا فیزیکی است، با تمامی ویژگیهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی که وجوه مختلفی از زندگی انسان را در قالب اصول معماری به نمایش می گذارد. در شرایط کنونی، چنین نیازها و مولدهایی که اساس پیدایش الگوی طراحی خانه ایرانی بوده و می باشد، کمتر مورد شناخت و کاربست در طراحی است. از نظریه پردازانی که مدلی جامع برای شناسایی نیازهای انسانی در معماری معرفی نموده اند، برایان لاوسون در کتاب «طراحان چگونه می اندیشند» می باشد. هدف از این پژوهش بررسی تحلیلی این نیازها در خانه ایرانی است؛ بدین منظور از روش نظر به عمل، ابتدا به بررسی مدل لاوسون پرداخته و سپس تاثیرات آن را در خانه سنتی ایرانی تبیین خواهیم نمود.برایان لاوسون در کتاب طراحان چگونه می اندیشند، نیازهای مسئله طراحی را در قالب الگویی نشان داده است. این محقق در این الگو مولدهای مسئله طراحی را کارفرماها، استفاده کنندگان، طراحان و قانون گذاران عنوان داشته و قلمروهای محدودیت های طراحی را در دو آیتم درونی و بیرونی مطرح می نماید و در ادامه چهار محدودیت بنیادین، عملی، شکلی و نمادین را تکمیل کننده الگوی طراحی می داند. نتیجه پژوهش براین است که الگوی طراحی لاوسون و تاثیرات مولدهای آن با نیازهای طراحی در خانه سنتی ایرانی مطابقت داشته و برخی مولدها یا معیارها نظیر مولدهای نمادین و نیازهای استفاده کنندگان تا اندازه ای پر رنگ تر از سایر موارد ها بوده و انعطاف پذیری مولدها نیز همانند مدل لاوسون قابل باز شناسی است.