بررسی اهمیت کنترل داخلی در دستگاه های اجرایی و تأثیر آن بر مسئولیت پاسخگویی مدیران

فرایند کنترل داخلی یکی از با اهمیت تر این جریاناتی است که هر سازمان برای تضمین بقا و اطلاع از چگونگی عملکرد و اجرای برنامه های خود آن نیازمند است. اطلاعات حاصل از فرآیند کنترل، به عنوان بازخورد، ضمن ایجاد هوشیاری در مدیران به سلامت جریان عملیات و فعالیت ها کمک قابل ملاحظه ای می نماید. در شرایط موجود نظام کنترل مالی گسترده ای در دستگاه های اجرایی حاکم است. ممیزی حساب ها، وجود ذی حساب در دستگاه اجرایی، به واحدهای رسیدگی و حسابرسی داخلی، حسابرسی مستقل دیوان محاسبات نمونه ای از این کنترل ها هستند. کنترل داخلی نمی تواند موفقیت یک واحد یا حتی تداوم حیات آن را تضمین کند. حتی اثربخش ترین سیستم کنترل داخلی، تنها می تواند به ما حکومت کند تا به اهداف تجاری اساسی دست یابد. کنترل داخلی اثربخش می تواند مدیریت را به اطلاعاتی درباره پیشرفت یا عدم پیشرفت در راستای تحقق اهداف مجهز کند اما نمی تواند رویدادها یا پدیده های غیرقابل کنترل مانند سیاست ها و برنامه های دولت، اقدامات رقبا و شرایط اقتصادی را تغییر دهد. ولی برای دستیابی به اکثر اهداف مهم، به کارگیری کنترل های داخلی گریزناپذیر است. به همین جهت تقاضا برای سیستم های بهتر و برتر کنترل داخلی و گزارش عملکرد آن ها دائماً رو به افزایش است. با دقت نظر بیشتر می توان دریافت که کنترل داخلی ابزاری مفید برای حل مشکلات بالقوه است. کنترل های داخلی تنها به حسابداری به امور مالی محدود نمی شود بلکه تمام واحد تجاری به فعالیت های آن را شامل می شود. با توجه به اینکه مصرف منابع عمومی در بخش دولتی از حجم بالایی برخوردار است و دولت در قبال نحوه مصرف و حفاظت از این منابع، مکلف به پاسخ گویی و حسابدهی خواهد بود از این رو طراحی و اجرای مطلوب کنترل های داخلی در بخش دولتی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. برای تحقق مسئولیت پاسخ گویی مدیران و ایجاد شفافیت اطلاعاتی و برقراری نظم و انضباط مالی و مبارزه با مفاسد اقتصادی و مالی ضرورت دارد تا کنترل های داخلی اثربخش در دستگاه های اجرایی استقرار یابد. که استقرار این کنترل های داخلی قوی و مؤثر باعث شفافیت گزارشگری مالی و عملیاتی خواهد شد.