مقایسه تطبیقی فضاهای ورودی مساجد ایران در دوره اسلامی سلسله مراتب

اصل سلسله مراتب یکی از اصول بنیادین حاکم بر جهان هستی است. این اصل در زمینه هنرهای سنتی بسیار مورد توجه و حائز اهمیت است و این توجه و اهمیت نشان از جایگاه این اصل در شاکله تفکر سنتی دارد، لذا در این نوشتار ابتدا به تبیین جایگاه سلسله مراتب در علوم و معارف سنتی و اسلامی-ایرانی، پرداخته شده تا ابعاد مختلف و جنبه های آن وضوح بیشتری یابند و پس از آن نیز به منظور بررسی یکی از وجوه سلسله مراتبی تحت عنوان سلسله مراتب محرمیت در مساجد ایرانی به گونه بندی در مساجد و همچنین معرفی اندام های ورودی از سیر وصول از جلوخان به سلوک شبستان پرداخته شده است و همچنین این اندام ها در نمونه مساجدی در دوره های مختلف اسلامی با یکدیگر مقایسه شده اند و در نهایت چنین نتیجه می شود که تمهیداتی همچون سلسله مراتب محرمیت در مساجد ایرانی، احساس قرار گرفتن در ساحتی دیگرگونه را برای مخاطب تشدید می کند و در جریان سلوک و انتقال مخاطب از ساحتی به ساحت دیگر موثرند.