تجلی حکمت در معماری مجموعه بناهای شیخ صفی الدین اردبیلی

تعریف های گوناگونی به منظور تبیین معماری اسلامی ارایه شده اند، که اغلب جنبه های مادی و ظاهری موضوع را مورد توجه قرار داده اند. پیشنهاد این مقاله، رویکرد حکمی به معماری اسلامی است. بر اساس چنین نگرشی آنچه میان مخاطب و پدید آورنده ی اثر هنری، به عنوان واسطه قرار می گیرد، رسانه ای از آموزه های معنوی و ملکات روح انگیز الهی است. معمار سالکی است که با رشد معنوی و کسب فضایل اخلاقی، ابزار توسعه ی فیض الهی را در کالبد جهان مادی ممکن سازد. و با کسب شناخت حقیقی از جهان هستی، به مرتبه فنای فی الله رسیده، جریان حکمت الهی را در وجود خویش بازپروری می نماید. نگرش حکمی به معماری اسلامی، در اصل، نگرشی درون زاست؛ نگرشی که می تواند موجبات بازتعریف یک معماری اسلامی پیشرو را فراهم آورد. معماری اسلامی با تاثر از جهان بینی اسلامی برگرفته از زبان قرآن، غنای تمدن اسلام را با بهره گیری از روح معنویت نشان می دهد. در هنر و معماری اسلامی از آیات قرآن به عنوان برجسته ترین تزیینات هنر اسلامی استفاده شده است.بارزترین آن، مربوط به تزیینات بناهای مذهبی بویژه مساجد است. از مجموعه های مهم شیعی ایران، مجموعه شیخ صفی الدین در اردبیل است که بیانگر هنر ناب اسلامی- ایرانی می باشد و مناسب برای بررسی بازتاب آیات قرآنی در معماری وتزیینات محسوب می شود.