بررسی نقش عبادت در شکلگیری هنر مسلمین (مطالعه موردی مسجد جامع یزد)

در گستره فرهنگی پس از اسلام، هنر اسلامی نیز چون شانی از شیون فرهنگ و تمدن اسلامی از فیض حقیقت اسلام بهره مند شد و با بهره گیری از حالات، رفتار و تعلقات مسلمانان شکل گرفت. هنرمندان مسلمان آموختند، همانگونه که خدا پیامش را در قالب زیباترین و کامل ترین اشکال هنری تنزیل فرموده است، هنر نیز یکی از ارکان معجزه خداوند است، از این رو سعی نمودند از اصول و اعتقادات اسلامی در آثار خود بهره گرفته و با استفاده از سرشت معنوی، هنری را ارایه دهند که زیر بنا و خمیر مایه اش از امور عبادی و اعتقادی آنها شکل میگیرد و در حد توان آثارشان را به درجه ای از مقبولیت و شایستگی برسانند. هنرمندان مسلمان برای نظم دهی به فضاها سعی نمودند مکان هایی ایجاد کنند که کلام خداوند در آنها منعکس شود و و انسان با قرارگیری در آن فضاهای قدسی که متناسب و هماهنگ با نیازها و ابعاد انسانی او است از فضای مادی به بعد مابعد الطبیعی خود عروج کند. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نقش عبادت در شکل گیری هنر مسلمین به عنوان یکی از شاخص های مطرح در آثار هنری مسلمانان پرداخته است. این نقش در بنای مسجد جامع یزد که از جمله شاخص ترین الگوهای تبلور کالبدی مملو از عشق و عقاید مذهبی هنرمندان مسلمان است مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بررسی انجام شده نشانگر این امر است که هنرمندان مسلمان با روحیه و نیتی پاک برای انجام عملی عبادت گونه به ایجاد اثر همت گمارده و ان را با یاد و قرب الهی و بهره وری از نهایت استادی و نبوغ خود همراه نمودهاند. آنان به خوبی راز و اصل و هدف از خلقت زا که عبادت است، دریافتهاند و عمل خود را با ایمان همراه نموده تا آثارشان از عالی ترین محتوا بهره برده و به همراه بهره و رضایت سایر مسلمانان مورد قبول و پذیرای خداوند متعال باشد.