الگوی روانشناختی استدلالهای رایدهندگان در انتخابات سیاسی بر پایه مفهوم درگیری

با نگاه روانشناختی، رای دادن بهعنوان یک رفتار سیاسی، همان ابراز نگرش اجتماعی در حوزه عمل سیاسی است. نگرشهای سیاسی در سایه استدلالهایی ابراز میشوند که بیانگر نوع و سطح درگیریهای برخاسته از نیازها و آرمانهای مشارکتگنندگان است. در مباحث نگرشها در روانشناسی اجتماعی دو گرایش ابزاری و ابرازگر- ارزشی مفهومسازی شده است که بهترتیب دو نوع درگیری پیامدی و ارزشی را به بار میآورد. گرایش ارزشی به ویژگیهای شخصیتی مربوط است. به منظور دستهبندی و الگوپردازی استدلالهای منتهی به رفتار رایدهی بر پایه درگیریهای مبتنی بر نگرش، در یک مطالعه کیفی، با مراجعه به 595 نفر از کسانی که دستکم یکبار در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرده بودند پیرامون انگیزه و انتظاراتشان از منتخب مورد نظر مصاحبه شد. بیش از 5333 استدلال جمعآوری و پس از عملیات پالایشی به 934 گویه کاهشیافت. استدلالها در چهار گروه در قالب یک جدول 2×2 ،بر پایه سطح و نوع درگیری دستهبندی شدند. نتایج نشان داد الگویی از سوگیریهای استدلالی بر پایه سطح و نوع درگیریهای مبتنی بر نگرش قابل تمایز است: سوگیریهای نخبگان، متعهدان، نیازگشا، و شخص-محور؛ که بهترتیب بر محور مطالبات مدنی، فرهنگی-ایدیولوژیک، اقتصادی- معیشتی، و روانشناختی قابل شناسایی است.