ناهنجاریهای واژگانی و مفهومی در ترجمه متون داستانی و نمایشی از عربی به فارسی

یکی از دشواریهای پیش روی مترجمین، رویارویی با واژگان همانند و چگونگی کاربرد آنها در زبان میباشد. مترجم تنها به بهانه همانندی معنایی دو واژه، آنها را به جای یکدیگر به کار میبرد که به دلیل وجود تفاوتهای پنهان در لایههای زیرین معنایی آن دو، جمل هکاربر از معنا و مفهوم درستی برخوردار نمیشود. بر این پایه، گزینش واژه برابر و مناسب در ترجمه، در کنار آشنایی مترجم با زبان و فرهنگ مل تها بزرگترین چالش پیش روی مترجم میباشد و از مهارتهای وی به شمار میرود. از سوی دیگر، معنای جمله در یک متن داستانی و نمایشی عبارت است از: مجموعه معانی منطقی عناصر تشکیلدهنده جمله و معنای کلام، همان معنایی است که هر جمله با توجه به هدف گوینده از بیان جمله به خود اختصاص میدهد. از آنجا که نقشها و گفتگوها با توجه به اشخاص و موقعیت جمله و متن تغییر مییابد، مترجم باید ببیند در قالب بیانی یا ساختاری که در زبان فارسی برای ترجمه جمله (عربی) برمیگزیند، چه برابری برای تعبیر مورد نظر مناسبتر است. جستار پیش رو به بررسی نمونههایی از ترجمه متون داستانی و نمایشی از دیدگاه شیوه برابریابی واژگانی پرداخته، تفاوتهای واژگانی (ارجاعی، تجربی، یکانهای معنایی، همایشی، ضمنی و چندمعنایی) و کلامی (معنای کلام و معنای جمله) را مورد کنکاش قرار میدهد و ترجمهپیشنهادی خود را در برابر هر یک از جملههای داستانی و نمایشی بیان می کند. نتایج بررسی، نشاندهنده وجود روشهای گوناگون برابریابی است که در این میان، برابریابی پویا بیشتر خودنمایی میکند.