بررسی تناسبات موجود در بناهای مذهبی دوره قاجار در شهر تهران (مساجد ، مدارس و مسجد - مدرسه)

هنر اسلامی دارای آرایش و تناسب در اجزاست. این تناسب برای تنظیم و پیوستگی بخش های مختلف بنا لازم بوده و علاوه بر استحکام، باعث زیبایی بصری و هماهنگی در معماری بنا می گردد. به کار بردن تناسبات در هر جزء از بخش های مختلف یک بنا ، امری حیاتی در تناسبات معماری است. بررسی تناسبات بین طول صحن، ارتفاع گلدسته ها، ارتفاع ایوان و ارتفاع حجره های پیرامون صحن در معماری مساجد، مدارس و مسجد-مدرسه های دوره قاجار در تهران، نسبت هایی را به دست می دهد که از آن هماهنگی کامل بین اجزاء یک بنا به دست می آید. در این مقاله جدول هایی را برای هر یک از بناهای فوق الذکر تدوین شده و نسبت هایی را از آن ها به دست آورده ایم و پس از مقایسه و بررسی کردن نسبت های به دست آمده ، به این نتیجه رسیدیم که نسبت های بکار گرفته شده در معماری مسجد-مدرسه ها در واقع نسبتی است بین معماری مسجد، و معماری مدارس طراحی شده در این دوره، و علاوه برآن، کاربری مساجد و مدارس نیز در مسجد مدرسه ها تلفیق شده است .