مطالعه تزیینات وابسته به معماری در گرمابه خسرو آقا واقع در شهر اصفهان

حمام های تاریخی شهر اصفهان، شاخص ترین حمام های عصر صفوی هستند که شرح ویژگی های ساختمانی و زیبایی بی نظیرشان در متون تاریخی آمده است حمام تاریخی خسروآقا یکی از شاخص ترین حمام های عصر صفوی ایران بود که همواره مورد توجه جهانگردان عصر صفوی و قاجار قرار داشت. این حمام در سال 1110 ه.ق توسط خسرو آقا، از غلامان شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی در شهر اصفهان ساخته شد. تخریب این حمام در سال 1374 هجری شمسی باعث شد فرصت مطالعه و پژوهش پیرامون معماری این بنا از دست برود. تا کنون اطلاعات چندانی پیرامون تزیینات به کار رفته در این بنا ارایه نشده است. هدف این مقاله معرفی تزیینات وابسته به معماری در حمام خسروآقا، با تمرکز بر مطالعات میدانی و بررسی مدارک و منابع مکتوب است. پاسخ به این پرسش که با توجه به مدارک به جای مانده، نمای داخلی حمام چگونه بوده، مسیله ی اصلی این پژوهش می باشد. علاوه بر منحصر به فرد بودن معماری حمام خسروآقا به ویژه از جنبه ی ابعاد و اندازه ها، تزیینات وابسته به معماری آن نیز قابل توجه هستند. حجاری و کاشی کاری از نوع معقلی، تک رنگ و منقوش زیرلعابی با طرح آبی و سفید، از جمله تزیینات به کار رفته در این بنا بوده اند که در این پژوهش شناسایی و معرفی شده اند. کاربرد کاشی های منقوش زیرلعابی با نقش آبی بر زمینه ی سفید و استفاده از کاشی کاری معقلی در داخل بنای خسروآقا، از نمونه های نادر در معماری حمام ها ی صفوی محسوب می شوند. همچنین تنها نمونه ی کاربرد کتیبه های معقلی در داخل حمام های صفوی اصفهان در این حمام به کار رفته است. کاربرد کاشی تکرنگ همانند سایر حمام های عصر صفوی، دراین حمام نیز رواج داشته است. این پژوهش با رویکرد توصیفی، تطبیقی و به شیوه ی میدانی و کتابخانه ای انجام شده است.