کاربرد نگاره های سنجنده مودیس در پایش PM10 بر فراز شهرستان زنجان

ذرات معلق با قطر کمتر از میکرومتر (PM10) از مهم ترین آلاینده های اصلی هوا به شمار می روند. به دلیل اندازه گیری نقطه ای و ناهمگن بودن ایستگاه ها، روش های پایش زمینی آلاینده های هوا به سختی می توانند چگونگی پراکنش این آلاینده ها را گسترده های پهناور رون نماید. رو در روی اندازه گیری های زمینی، کاربرد نگاره های ماهواره ای که از توان جداسازی بالایی در زمان و مکان برخوردارند، ابزاری کارآمد برای پالایش آلودگی هوا به شمار می روند. سنجنده MODIS مستقر بر ماهواره های Aque و Tarra با اندازه گیری نمایه AOD فرصتی ارزنده برای ارزیابی روزانه هواویزهای جوی فراهم نموده است. در بیشتر روزهای سال محصول AOD MODIS برای بخش بزرگی از ایران بدون داده می باشد. برای رفع این کمبود با بهره گیری از روش های آماری و به کارگیری باندهای حرارتی سنجنده MODIS مدلی برای برآورد غلظت PM10 برای کلان شهر زنجان ارایه شد. از داده های تنها ایستگاه AERONET موجود در ایران که در این شهر مستقر است اعتبارسنجی داده های AOD MODIS بهره برداری گردید. از این مدل برای برآورد PM10 در ایستگاه هایی که داده AOD MODIS موجود نیست استفاده شد. یافته ها نشانگر آن بود که اختلاف دمای روشنایی (DBT) باندهای BT31-BT29، BT20-BT30،BT20-BT21 و BT31-BT32 از تصاویر سطح اول سنجنده MODIS با غلظت PM10 ساعتی و روازنه ایستگاه پایش آلودگی هوای زنجان دارای همبستگی معنی داری هستند. با کاربرد این مدل ها امکان رسم نقشه پراکنش این لاینده در برای شهر زنجان فراهم شد. مقایسه نقشه های پراکنش آلاینده PM10 براساس مدل DBT (با قدرت تفکیک مکانی 1 کیلومتر) و AOD (با قدرت تفکیک مکانی 10 کیلومتر) نشان داد مدل DBT در برآورد غلظت PM10 همسو با مدل AOD عمل می کند اگرچه مدل DBT به دلیل قدرت تفکیک مکانی بالاتر نسبت به تغییرات PM10 حساسیت بیشتری نشان می دهد.