نقش کاربردی روش های نوین مدیریت سیلاب شهری در کاهش ریسک وخطرپذیری سیلاب

در سالهای اخیر توسعه شهرنشینی و همچنین افزایش جمعیت شهرها، مخاطراتی را به همراه داشته است. از جمله این مخاطرت افزایش ریسک سیلاب ناشی از روانابهای شهری است. با افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی بر میزان سطوح نفوذناپذیر شهری افزوده گشته است. ازجمله آن میتوان به تبدیل زمینهای بایر و علفزار وبدون کاربری به ساختمانهای مسکونی، تجاری و اداری و همچنین تبدیل آنها به خیابانها و پارکینگها اشاره نمود. افزایش سطوح نفوذناپذیر شهری سبب افزایش حجم رواناب شهری،آلودگیهای ناشی از آبهای سطحی و خطر سیل گرفتگی میشود. حال با در نظر گرفتن این موضوع که در شهرهای دارای رودخانه شهری (مطالعه موردی شهر قم)، به چه میزان تاثیر متقابل سیلاب ناشی از طغیان رودخانه و همچنین مقدار حجم آب ورودی ناشی از رواناب شهری، میتواند بر خطرات ناشی از سیلابهای شهری تاثیرگذار باشد.1 با توجه به مطالب بالا در این تحقیق سعی شده تا با استفاده از مدل های مختلف روشهای توسعه کم اثر (LID (در محیط شهری، اعمال و تاثیر آنها برمیزان دبی ورودی به رودخانه و شرایط کیفی آن مورد ارزیابی قرار گیرد.جهت این موضوع از مدل بارش-رواناب SWMM با درنظر گرفتن توامان دبی ورودی ناشی از رواناب شهری با و بدون اعمال LID و دبی پایه رودخانه(همان دبی ورودی از بالادست و ابتدای شهر)،در دوره بازگشتهای 2 ،10 و 100 ساله بارش و دبی، استفاده شد. نتایج نشان داد که با اعمال LID از میزان ماکزیمم دبی ورودی به رودخانه قمرود کاسته میشود. در پی آن با بهره گیری از نرمافزارهای GIS-ARC و RAS-HEC پهنهبندی ناشی از دبی پایه رودخانه و رواناب ورودی به آن بدست آمد. در این مرحله نیز نتایج نشان داد استفاده ازاینروشها تاثیر بسزایی در کاهش پهنه سیل دارد که در حقیقت سبب کاهش خسارات ناشی از سیل گرفتگی سیلاب دشت می شود. این کاهش خسارت در تحلیل ریسک سیلاب ، نمایانگر میزان کاهش ریسک سالانه سیلاب قمرود با استفاده از LIDمی باشد.از سوی دیگرنتایج قمرود حکایت از آن دارد که تاثیر سازه های متقاطع جدید احداث شده برروی رودخانه همچون صحن حرم مطهر، بر ظرفیت آبگذری پل های پایین دست مانند بازار و معصومیه و همچنین بر میزان پهنه سیل تاثیر مخربی داشته است.