بررسی کهن الگوهای موثر بر شکل گیری کالبد روستایی (مطالعه موردی: روستای دمیرچی شهرستان سراب)

پیشینه طراحی و ساخت و ساز با توجه به معیارها و ویژگی های طبیعی و اقلیمی در معماری سنتی ایران به صدها سال میرسد و از شاهکارهای معماری در جهان به شمار می آید. بافت کالبدی روستاها علاوه بر دخالت مستقیم افراد جامعه از عواملمحیطی نیز تاثیر می پذیرند. بنابراین خصوصیات کالبدی روستاها تحت تاثیر دو گروه کلی عوامل مرتبط با محیط یا طبیعتو انسان شکل می گیرد. روستای دمیرچی در حدود 65 کیلومتری شهر سراب در استان آذربایجان شرقی است. این روستا براساس آمار سال 1385 دارای 429 نفر جمعیت است. اهالی این دیار مصالح خود را از مصالح بوم آورد محلی، جهت گیری براساس قراردادهای جغرافیایی و طراحی فضایی را بر اساس فرهنگ موجود پدید آورده است.روش تحقیق بصورت تحلیلی- توصیفی با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و سپس پیمایش در بافت روستای مورد مطالعه بوده است. در این تحقیق سعی شده است که از جامعه آماری مشتمل بر 150 بنای مسکونی، 85 خانه سنتی که دارای سکونت ومعماری ارزشمند بوده است مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق، نشان دهنده آن است که روندگسترش بناهای روستا بر اساس اولویت های اقلیمی بطور کلی بر اساس سه الگوی معماری شکل گرفته است که عبارتند از:خانه های دو طبقه (اصطلاحا بالاخانه دار)، خانه های تک طبقه (بدون بالاخانه) و خانه هایی که برای دو خانوار با حیاط وطویله مشترک ساخته شده بود می باشند که خانه های بالاخانه دار با 25% به دلایل هزینه های بالای اجرا، کمتر مورداستقبال روستاییان بوده است و خانه های با الگوی بدون بالاخانه با اختصاص 60% بیشترین میزان و همچنین الگوی خانههایی که برای دو خانوار ساخته شده با اختصاص 15% از مجموع جامعه آماری در گونه شناسی بناهای روستایی دمیرچیمورد استفاده قرار گرفته است.