شناسایی تیپ هوای منجر به رخداد بارش سنگین (مطالعه موردی: خراسان شمالی)

بارش سنگین در مناطق مستعد با جاری نمودن رواناب و سیلاب سبب ایجاد خسارت می گردد. استان خراسان شمالی با قرار گیری درمحدوده عرض جغرافیایی 36 تا 38 درجه شمالی و طول جغرافیایی 57 تا 58 درجه شرقی از سامانه های برون حاره ای و جنب حاره ایمتاثر بوده و بدلیل توپوگرافی منطقه مستعد سیلاب می باشد. بنابراین شناسایی تیپ هواهای منجر به بارش سنگین ضروری بنظر می رسد.بارش سنگین به بارشی اتلاق می گردد که در سه ایستگاه مجاور میزان بارش برابر یا بیشتر از 15 میلیمتر باشد (حمیدیان پور وهمکاران، 1389 ). به منظور شناسایی تیپ هواهای منجر به بارش سنگین، ابتدا بارش سنگین منطقه استخراج و سپس با استفاده از روشتحلیل مولفه اصلی و خوشه بندی تمامی روزهای مطالعه به چهار گروه تقسیم شدند. جهت تحلیل همدیدی تیپ هواها، داده های شبکهبندی شده با گام زمانی 6 ساعته و گام مکانی 2/5 درجه از مرکز پیش بینی محیطی و پژوهش های جوی NCEP/NCAR دریافت و الگوی جوی همراه با وضعیت تاوه قطبی هر یک از گروه ها ترسیم گردید. در نهایت شاخص PI برای هر تیپ هوا محاسبه شد تا میزاننقش آن تیپ هوا در بارش های سنگین خراسان شمالی معین شود. تیپ هواهای زوجی دوره سرد و گرم سال بیشترین نقش را در رخدادبارش سنگین داشته اند. همچنین در تیپ هوای چرخندی- واچرخندی دوره سرد سال بدلیل تضعیف کم ارتفاع بر روی قطب و استقرارمرکز پر ارتفاع، تاوه قطبی با حرکت نصف النهاری به سمت عرض های میانه کشیده شده است.