پژوهشی در ماهیت اصل محرز با تاکید بر دیدگاه محقق نایینی و شهید صدر
محل انتشار: فصلنامه فقه و اصول، دوره: 47، شماره: 1
سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 1,080
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_FIQH-47-1_007
تاریخ نمایه سازی: 6 شهریور 1396
چکیده مقاله:
گرچه علامه حلی و شیخ انصاری به خصوصیت احراز در برخی از اصول عملیه اشاره کرده اند، ولی تنقیح آن از ابتکارات میرزای نایینی بوده است. وی اصول عملیه را به محرز و غیر محرز تقسیم می کند. اصل محرز وظیفه عملی مکلف را با نظر به واقع تعیین می کند، مانند: استصحاب، اصل صحت و قاعده فراغ و تجاوز؛ اما اگر واقع در نظر گرفته نشود اصل غیرمحرز نامیده می شود، مانند: برایت و تخییر. محقق نایینی در مورد اصول محرزه معتقد است، اصلی که امر مشکوک را به منزله واقع قرار می دهد، اصل تنزیلی است، مانند: اصالت طهارت و اصالت حلیت و هنگامی که مانند استصحاب، شک و احتمال را به منزله یقین قرار می دهد، آن اصل، اصل محرز خواهد بود. اشکالات متعددی به نظریه محقق نایینی وارد شده که از جمله آن ها اشکالات محقق خویی و علامه شهید صدر می باشد. شهید صدر اصل محرز نایینی را نمی پذیرد و این اصطلاح را در معنای دیگری به کار می برد. او که تمایز میان اصول و حجیت امارات را نیز به تفاوت در ملاک جعل آن ها می داند، اصل محرز را نیز به همین شکل تفسیر می کند. مهم ترین ثمره اصل محرز، تقدم آن بر اصل غیر محرز در تعارض است. نگارندگان با بیان تمایز اصول و امارات از دیدگاه نایینی و شهید صدر در پی تبیین ماهیت اصل محرز و ثمره آن از منظر این دو اندیشمند اصولی هستند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
هادی مصباح
دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد
محمدحسن حایری
استاد دانشگاه فردوسی مشهد
مجتبی الهی خراسانی
استادیار دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی