مدلسازی خطر خسارت یخبندان بهاره درختان میوه مطالعه موردی: محصول سیب، مکان دشت مشهد

به منظور بررسی رابطه منبع و مخزن و همچنین سهم فتوسنتز جاری و توزیع مجدد مواد فتوسنتزی به دانه در ژنوتیپ های گندم و تریتیکاله، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1388-1387 در منطقه اهواز اجرا گردید. از سه رقم گندم (شوا، سیمره و تارو) و دو ژنوتیپ تریتیکاله (رقم ژوانیلو 92 و لاین45) استفاده شد و با حذف 50 درصد از سنبلچه های روی سنبله (حذف سنبلچه های یک سمت سنبله) در سنبله ساقه های اصلی و همچنین پنجه ها، تغییرات وزن دانه در سنبلچه های باقی مانده بررسی شد. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین عملکرد دانه (به ترتیب 477 و 351 گرم در متر مربع) به ترتیب به رقم تریتیکاله ژوانیلو 92 و لاین 45 اختصاص داشت. عملکرد دانه بالا در ژنوتیپ ژوانیلو92 به دلیل عملکرد بیولوژیکی، تعداد دانه در سنبله، سنبلچه در سنبله و تعداد سنبلچه در سنبله بیشتر در این ژنوتیپ بود. وزن دانه ژنوتیپ های مورد مطالعه در سنبله های حذف سنبلچه شده افزایش یافت، بنابراین تمامی ژنوتیپ ها دارای محدودیت منبع بودند. میزان محدودیت منبع در ژنوتیپ های گندم و تریتیکاله به ترتیب22 و 7/30 درصد ارزیابی شد. ارقام گندم محدودیت منبع کمتری نسبت به ژنوتیپ های تریتیکاله داشتند. میانگین افزایش وزن دانه نسبت به سنبله های شاهد در تیمارهای حذف سنبلچه های سنبله اصلی 2/22 و پنجه ها 29 درصد ارزیابی شد. احتمالا دلیل این واکنش، انتقال مواد فتوسنتزی از ساقه های اصلی به پنجه ها در هنگام حذف تعدادی از سنبلچه های روی سنبله بود. به نظر می رسد در شرایط مطلوب، گزینش ژنوتیپ های پر محصول گندم و تریتیکاله باید بر اساس تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه بیشتر صورت گیرد.