ارزیابی ارقام و توده های بومی نخود (Cicer arietinum L.) بر اساس صفات آگرو-فیزیولوژیک در شرایط دیم

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و شناسایی اجزاء عملکرد در نخود زراعی، آزمایشی در قالب طرح آگمنت4 با استفاده از 96 توده مختلف نخود تیپ کابلی دریافت شده از بانک ژن موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) به همراه پنج رقم شاهد (آرمان، بیونیج، جم، هاشم و ILC-482) با چهار بلوک در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی در سال زراعی 85-1384 انجام شد. برای ارزیابی توده ها صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، فنولوژیکی و اجزاء عملکرد در طی مراحل رشدی گیاه و در آزمایشگاه اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین نشان داد که توده های مورد بررسی از نظر صفات تعداد روز تا ظهور اولین گل، تعداد روز تا 50% گل دهی، تعداد روز تا ظهور اولین غلاف، تعداد روز تا 50% غلاف دهی، تعداد روز تا شروع رسیدگی، تعداد روز تا 90% رسیدگی، ارتفاع بوته، ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف تک بذری، تعداد غلاف دو بذری، قطر غلاف، تعداد دانه در غلاف و وزن 100 دانه اختلاف معنی داری داشتند. تجزیه ضریب همبستگی بین صفات مختلف نشان داد که عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی داری با صفت بیوماس **)84/0(r =، تعداد غلاف تک بذری در بوته **)80/0(r = و شاخص برداشت **)44/0(r = داشت. نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون گام به گام برای عملکرد دانه نشان داد که صفات تعداد غلاف در بوته، وزن 100 دانه، تعداد دانه در غلاف، بیوماس، شاخص برداشت، عرض کانوپی، تعداد روز تا ظهور اولین غلاف تاثیر مثبت و ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین و تعداد روز تا اولین گل دهی تاثیر منفی بر عملکرد دانه داشتند.