جستاری بر شمول گرایی در طراحی شهری با تاکید بر نقش دریافت های لمسی در استفاده نابینایان از فضاهای شهری

شمول گرایی با هدف تلاش برای تامین نیازهای اکثریت استفاده کنندگان به عنوان یکی از مولفه های کیفی موثر در عملکرد فضاهای عمومی و همچنین تامین رفاه اجتماعی شهروندان با تاکید براحترام به حقوق تمامی اقشار جامعه از جمله سالمندان و افراد توان خواه با ارایه خدمات و تسهیلات شهری، سعی در ایجاد محیطی قابل استفاده برای همگان دارد. از طرفی با توجه به اینکه حس بصری اصلی ترین نقش را در ادراک محیط دارا می باشد، در مورد افراد کم بینا و خصوصا نابینا، ضعف و یا نبود این حس باعث ایجاد محدودیت ها و محرومیت های بسیاری در استفاده از فضاهای شهری می گردد. از این رو توجه طراحان شهری به اهمیت کاربست این رویکرد در پاسخ به نیازهای این قشر در فضاهای شهری ضرورت می یابد. در مقاله حاضر که گردآوری اطلاعات آن بر اساس مطالعه منابع کتابخانه ای و تحلیل محتوایی آنها می باشد به بررسی حس لامسه و نقش آن به عنوان یکی از مهمترین ابزار درک و دریافت در فقدان حس بصری و لزوم کاربرد و راهکارهای مرتبط و منطبق با اصول طراحی همگانی در ادراک فضاهای شهری پرداخته خواهد شد. طبق مطالعات انجام گرفته مهم ترین نقش های حس لامسه در ادراک کم بینایان و نابینایان از فضاهای شهری در موارد زیر خلاصه می گردد: جهت یابی، هشدار خطر و تقویت حس ایمنی که استفاده از سیستم کفسازی مختص نابینایان منطبق با اصول طراحی همه شمول می تواند در رعایت حقوق شهروندی افراد کم بینا و نابینا در استفاده از فضاهای شهری و افزایش تعاملات اجتماعی نقش بسیار موثری را ایفا نماید. همچنین استفاده از نقشه های لمسی، خط بریل و نوشته های برجسته می توانند این امر را تسهیل بخشند.