درآمدی بر مصادیق و شاخص های گروه های مرجع در قرآن کریم

قرآن کریم در کنار توجه دادن به مسیولیت های فردی و اجتماعی، از اهمیت گروه های اجتماعی نیز سخن گفته و بر تاثیر گذاری گروه ها بر افراد و سایر گروه ها و تاثیرپذیری آن ها از افراد و گروه های دیگر تاکید کرده است. در این میان، گروه های مرجع در رشد و انحطاط افراد و جوامع نقش به سزایی دارند. گروه مرجع، گروهی است که شخص آن را معیار مقایسه، داوری و تصمیم گیری درباره عقاید و رفتار خود قرار می دهد چه در آن گروه عضو باشد و چه نباشد. در قرآن کریم نیز درباره گروه های مرجع، سخن رفته است. قرآن کریم، گروه های مرجع را به دو دسته کلی تقسیم می کند: گروه های مرجع حق و گروه های مرجع باطل و برای هر دسته ای، شاخص ها و مصادیقی را معرفی می کند تا انسان ها را در فضایی واقع بینانه قرار دهد تا بر محور عقلانیت و معنویت، نسبت به عضوشدن در هر گروهی از گروه های مرجع، تصمیم درستی بگیرند. بر این اساس، مهم ترین شاخص های گروه های مرجع حق و باطل که ماهیتی دو وجهی دارند، مورد بررسی قرار گرفت که عبارتند از: هدایت/ گمراهی، دانایی/ نادانی، بندگی خدا/ بندگی خود، عدالت/ ظلم. قرآن کریم در آیات گوناگون، این شاخص ها را در کنار یکدیگر مطرح کرده تا ضمن توجه به ارتباط میان آنان، بر انسجام و تاثیر و تاثرات آن ها بر یکدیگر به عنوان خرده سیستم های یک سامانه، در راستای تغییرات اجتماعی و فرهنگی جامعه تاکید کند. بر پایه این شاخص ها، می توان مصادیق صادقین ، صالحین و... را در زمره گروه های مرجع حق و مصادیق مترفین ، ملا و... را در دسته گروه های مرجع باطل قرار داد .