بررسی حقوق مدنی، سیاسی و اجتماعی شهروندان از دیدگاه امام علی (ع)

امروزه مفهوم شهروند و حقوق شهروندی از مفاهیم اساسی علوم انسانی- اجتماعی به شمار میآید. این مفهوم در یک قرن اخیر توجه بسیاری از صاحبنظران این علوم را به خود جلب نموده است. در این مطالعه، با توجه به مولفههای اساسی شهروندی، دیدگاه امام علی علیه السلام در ارتباط با هر یک از مولفههای حقوق شهروندی شامل حق حیات، حق کرامت، آزادی، امنیت، مساوات و برابری، حقوق متقابل مردم و حکومت، گزینش مذهب، نقد و نظارت، عدالت طلبی، مشارکت مردم و احترام به اقوام و فرهنگ بومی مردم بررسی و ارایه گردیده است.در مجموع، با توجه به مباحث و ملاحظات این مطالعه درمییابیم که امام علی علیهالسلام با توجه به بینش عمیق و گسترده الهی خود و با توجه به نگرش قرآن به انسان به عنوان خلیفه خداوند در زمین، بالاترین کرامت را نسبت به انسان قایل گردیده و برای تبلور و فعلیت یافتن انسان و رشد و تکامل وی بر حقوق اساسی وی چون آزادی، امنیت، برابری و مساوات و مانند آنها تاکید نموده است. علاوه بر آن، آن امام همام بر رابطه متقابل مردم با حکومت به عنوان مولفههای اساسی و کلیدی شهروندی اشاره نموده و مردم را ولی نعمت حکومت دانسته و ضمن تاکید بر حقوق متقابل مردم و حکومت، بر حق مشارکت و نقد و نظارت مردم بر کار حکومت تاکید نموده است.